RELIKWIE ZWIĄZANE Z MĘKĄ I ŚMIERCIĄ JEZUSA CHRYSTUSA

 

ŚWIĘTY KRZYŻ 

Odnalezienie relikwii Świętego Krzyża zawdzięczamy św. Helenie, matce cesarza Konstantyna Wielkiego. Na polecenie syna udała się ona do Jerozolimy, by zorganizować poszukiwania narzędzi męki i miejsc, gdzie się ona odbyła. W ich wyniku w cysternie nieopodal Golgoty odnaleziono trzy drewniane krzyże. Miało to miejsce 14 września 325 roku, stąd po dziś dzień Kościół katolicki obchodzi co roku Święto Podwyższenia Krzyża Pańskiego. Zidentyfikowanie właściwego krzyża umożliwił titulus (niewielka tabliczka, na której wypisywane były winy skazańca), zawierający, jak to opisuje w swej Ewangelii św. Jan, inskrypcję w trzech językach: hebrajskim, greckim i łacińskim, brzmiącą: „Jezus Nazareńczyk Król Żydowski”. Odnalezione relikwie św. Helena podzieliła na trzy części. Pierwszą z nich zabrała ze sobą do Rzymu i umieściła w kaplicy specjalnie na ten cel utworzonej w jej rezydencji, rozbudowanej następnie w Bazylikę Świętego Krzyża Jerozolimskiego. Relikwia przebywała tam aż do XVII wieku, kiedy to papież Urban VIII nakazał przenieść jej główny fragment do nowo wzniesionej Bazyliki św. Piotra. Druga część Krzyża Chrystusa pozostała w Jerozolimie, gdzie była przechowywana w Bazylice Grobu Pańskiego. Jerozolimska relikwia św. Krzyża przepadła bezpowrotnie wraz z zajęciem Jerozolimy po bitwie pod Hittin w 1187 roku, kiedy to wpadła w ręce Saracenów. Trzeci fragment relikwii został wysłany do Konstantynopola i znajdował się w posiadaniu rodziny cesarskiej do 1204 roku, kiedy stolica Bizancjum została zdobyta przez uczestników IV krucjaty. Od Krzyża Świętego szybko zaczęto odłupywać drobne fragmenty, które przekazywano biskupom, opatom, królom i możnowładcom - za ich pośrednictwem partykuły te trafiały do licznych kościołów i klasztorów europejskich. Obecnie najsłynniejsze z relikwii, poza wspomnianym kościołem Świętego Krzyża w Rzymie, znajdują się m. in. w Katedrze Notre Dame w Paryżu czy Katedrze św. Michała i św. Guduli w Brukseli. W Polsce tę cenną relikwię posiada m. in. Sanktuarium na Górze Święty Krzyż, sanktuaria w Klebargu Wielkim i w Wałbrzychu, katedra w Elblągu.

Relikwie z kościoła Znalezienia Krzyża Świętego w Jerozolimie, Rzym:

ŚWIĘTE GWOŹDZIE 

Wraz z krzyżami św. Helena odnalazła trzy gwoździe, którymi przybito do Krzyża Ciało Chrystusa. Na podstawie badań naukowcy stwierdzili, że mierzyły one 16 cm długości i przebijały nadgarstki Jezusa, nie zaś jak przyjmuje się w ikonografii, Jego dłonie. Jeden z gwoździ matka cesarza zabrała do Rzymu  (gdzie do dzisiejszego dnia przechowywany jest w Bazylice Świętego Krzyża Jerozolimskiego), natomiast dwa pozostałe przekazała synowi. Konstantyn nakazał podzielić pierwszy z nich na mniejsze części i dwie z nich osadzić odpowiednio w swoim hełmie oraz wtopić w uzdę cesarskiego konia – relikwie miały w ten sposób chronić władcę od niebezpieczeństwa podczas walki. Niewykluczone, że pozostałe fragmenty zostały ofiarowane jako prezenty, następnie być może umieszczane w kopiach  – tłumaczyłoby to istnienie obecnie w Europie ponad 30 gwoździ, również uznawanych za relikwie. Drugi z gwoździ pozostawał w posiadaniu rodziny cesarskiej do XIV w., kiedy to zagrabiony podczas IV krucjaty został następnie sprzedany rektorowi szpitala Santa Maria della Scala w Sienie, gdzie nadal można go oglądać w istniejącym tam obecnie muzeum.

Relikwie z kościoła Znalezienia Krzyża Świętego w Jerozolimie, Rzym:

KORONA CIERNIOWA 

Tradycja podaje, że po zdjęciu Chrystusa z Krzyża została zabrana na przechowanie przez jednego ze świadków ukrzyżowania. Pierwsze potwierdzone wzmianki o kulcie tej relikwii pochodzą od pielgrzymów, którzy odwiedzili Jerozolimę: m. in od Paulina z Noli i Grzegorza z Tours. W XI wieku korona została przeniesiona do Konstantynopola, a pół wieku później trafiła do Francji, sprzedana królowi Ludwikowi IX przez władcę Łacińskiego Cesarstwa Konstantynopola Baldwina II. Relikwię przechowywano w specjalnie na ten cel wybudowanej na wyspie Cite w Paryżu Sainte Chapelle (Święta Kaplica). Korona Cierniowa szczęśliwie przetrwała zawieruchę rewolucji francuskiej – zdziczały  tłum paryżan wprawdzie wtargnął do kaplicy i zdewastował jej wnętrze oraz zniszczył część znajdujących się tam relikwii, ale sama Korona uprzednio została ukryta. Obecnie przechowywana jest w katedrze Notre Dame w Paryżu. Pierwotnie korona miała kształt zakrywającego całą głowę czepca splecionego z krzewu cierniowego - na podstawie plam krwi znajdujących się na Sudarionie z Oviedo naukowcy stwierdzili, że liczyła ok. 50-60 kolców. Do dnia  dzisiejszego zachowała się jedynie spleciona z trzciny obręcz o średnicy 21 cm.

Relikwia z Katedry Notre Dame, Paryż:

CAŁUN TURYŃSKI

Całun Turyński to tkane ręcznie, lniane płótno o długości ponad 4,36 m  i szerokości 1,10 m przedstawiające odbicie (dwustronne) dobrze zbudowanego, długowłosego i brodatego mężczyzny, mającego przebite ręce i nogi, rany na głowie i w boku oraz ślady po biczowaniu na plecach. Przyjmuje się, że właśnie tym całunem owinięto po śmierci Ciało Chrystusa.  Całun czczony był w katedrze w Turynie od II poł XVI w. Przypuszcza się, że początkowo przechowywano go w Jerozolimie, skąd po pewnym czasie trafił do Edessy – wspomina o tym żyjący  w IV w. Euzebiusz z Cezarei, autor Historii Kościoła. Stąd ukuła się druga nazwa Całunu – mandylion z Edessy.  W X wieku Całun trafił do Konstantynopola. Zrabowany podczas czwartej krucjaty w 1204 roku, przechodząc różne koleje losu, trafił w ręce włoskiej dynastii sabaudzkiej. W 1532 roku omal nie został zniszczony, ocalał dzięki temu, że przechowywano go w srebrnej skrzyni , którą w porę zdołano wynieść z ognia. W wyniku zdarzenia Całun został nadpalony. W 1983 roku ostatni potomek rodu, Humbert II zapisał Mandylion w testamencie Stolicy Apostolskiej. Począwszy od XIX w. nad autentycznością Całunu przeprowadzono setki badań – powstała nawet odrębna dziedzina nauki - syndonologia (od gr. syndon – płótno, całun). Dyskusję zapoczątkowało zdjęcie Całunu zrobione w 1898 roku przez włoskiego fotografa Secondo Pię, które po raz pierwszy pozwoliło wyraźnie ujrzeć przedstawioną na Całunie postać. Spory na temat prawdziwości Całunu trwają nieustannie. Naukowcy, którzy przychylają się do opinii o jego autentyczności wskazują m. in. na następujące uzasadnienia: zgodność z przekazem Ewangelii, obraz to negatyw fotograficzny – niemożliwością byłoby sfałszowanie czegoś podobnego w średniowieczu, brak śladów farby i pociągnięć pędzlem – nie użyto tych narzędzi do stworzenia obrazu. Przeciwnicy podważają te argumenty jako ostateczne, ale sami nie potrafią fenomenu Całunu wyjaśnić. Kościół Katolicki nie wypowiedział się oficjalnie w kwestii prawdziwości Całunu, pozostawiając to osobistemu osądowi wiernych.

 Relikwia z Katedry św. Jana Chrzciciela, Turyn:

SUDARION (CHUSTA) Z OVIEDO

Sudarion to specjalna chusta, którą nakładano zgodnie ze żydowskim zwyczajem pogrzebowym na głowę zmarłej osoby. Wynikało to z wiary, ze nie można uronić żadnej kropli krwi, bowiem w niej znajduje się dusza człowieka. Pierwsze historycznie potwierdzone (poza Ewangelią Jana) informacje o Sudarionie Chrystusa pochodzą z VII wieku. Wcześniej prawdopodobnie był przechowywany w ukryciu w Ziemi Świętej. Wywieziony, by ocalić go przed zniszczeniem przez Persów, trafił do Hiszpanii, a konkretnie do położonego w Asturii Oviedo. Sudarion wykonany jest z płótna lnianego. Jest pognieciony, poplamiony i nosi na sobie wyraźne ślady krwi. W 1989 roku powstał zespół 40 specjalistów z różnych dziedzin nauki, którzy za cel postawili sobie potwierdzenie tego, czy jest to jedno z płócien pogrzebowych Chrystusa. Przeprowadzono szereg różnego rodzaju analiz m. in.: hematologiczną, palinologiczną, kryminalistyczną. Badania potwierdziły autentyczność chusty i wskazały, że  pochodzi  ona z okresu między drugą połową I wieku przed Chrystusem, a pierwszą połową I wieku po Chrystusie i powstała w obszarze basenu Morza Śródziemnego. Owinięto nią głowę długowłosego, brodatego mężczyzny. Na płótnie znajdują się ślady krwi (grupa AB – taką sama znajduje się na Całunie Turyńskim)  zgrupowane w dwóch miejscach: na wysokości ust i nosa (krwotok pośmiertny) oraz liczne plamy o kształcie kropli, które mogły wskazywać na krwawienie z ran zadanych przez kolce korony cierniowej.

Relikwia z Katedry w Oviedo, Hiszpania:

CHUSTA Z MANOPPELLO

Używano wobec niej określenia „obraz nie ludzką ręką uczyniony”.  Najstarsze świadectwa historyczne dotyczące chusty pochodzą z VI wieku, była ona wówczas przechowywana w kapadockim mieście Kamulia. Stamtąd na rozkaz Justyniana II została przeniesiona do Konstantynopola - cesarz uczynił ją swoim sztandarem bojowym. W VIII wieku sprowadzono obraz do Rzymu. Tu ukuto dla niego nazwę „Weronika”, powstałą z połączenia słów: łacińskiego vera (prawdziwa) i greckiego eikon (obraz). Pod koniec XX wieku historycy sztuki sformułowali tezę, że musiała istnieć pra-ikona, która stała się pierwowzorem dla malarzy chrześcijańskich przedstawiających oblicze Chrystusa. Wszystko wskazuje, że była to właśnie Chusta z Manopello . Do XVII wieku najznamienitsi  europejscy malarze przedstawiali twarz w ten sam sposób (mowa tu m. in. o Cimabue, Memlingu, van Eycku, Rafaelu, Tycjanie, Boschu, El Greco). Kaplica św. Weroniki, w której została umieszczona stała się dla pielgrzymów jednym z najważniejszych punktów na pątniczej mapie Rzymu. Swoje wrażenia z oglądania wizerunku Chrystusa opisywali m. in Dante, Petrarka, św. Brygida. W 1527 roku, w czasie Sacco di Roma została skradziona. Nieoczekiwanie odnalazła się pod koniec lat 70-tych XX wieku, kiedy niemiecka tercjarka po przeczytaniu artykułu o wizerunku Chrystusa, który znajdował się w niewielkim kościele w Manopello stwierdziła jego uderzające podobieństwo do Całunu Turyńskiego. Swoimi podejrzeniami (dobrze już wówczas udokumentowanymi – była w pewnym sensie ekspertką, bo sama zajmowała się pisaniem ikon), podzieliła się z czołowymi syndonologami, którzy potwierdzili jej przypuszczenia. Chusta przedstawia twarz brodatego mężczyzny, z długimi lokami. Wizerunek znajduje się na „tkanym złocie” - bisiorze, jednak niewytłumaczalnym zostaje sposób w jaki go naniesiono. Badania naukowe nie wykazały istnienia na tkaninie farb, stwierdzono, że obraz musiał powstać w wyniku niewiadomego pochodzenia modyfikacji włókien materiału, modyfikacji nie uczynionych ręką ludzką. Co ciekawe Chusta z Manopello i Całun Turyński są niemal całkowicie zgodne, jeśli chodzi o podobieństwo twarzy przedstawionego na nich człowieka. Różnią tylko tym, że na chuście mężczyzna ma oczy otwarte, a jego rany są już zabliźnione. Prawdopodobnie chusta należała do płócien pogrzebowych Jezusa.

Relikwia z Sanktuarium w Manoppello, Włochy:

SUKNIA Z TREWIRU (ŚWIĘTA SUKNIA, ŚWIĘTA TUNIKA)

Suknia, którą zgodnie z chrześcijańską tradycją miał na sobie Jezus Chrystus podczas krzyżowania. Suknia jest przechowywana w Katedrze w Trewirze w Niemczech. Jest to rodzaj fałdzistej koszuli, o długich rękawach. Długość na przodzie wynosi 1,48 m, na plecach 1,57 m, dolna szerokość 1,09 m. Ostatni raz zbadano tę tkaninę w 1890 r. Według pomiarów, osoba nosząca szatę powinna mieć 180 cm wzrostu. Zgadza się to z badaniami Całunu Turyńskiego, który wskazuje na wysokość 181 cm.

 Relikwia z Katedry św. Piotra w Trier, Niemcy:

TUNIKA Z ARGENTEUIL

Starożytna szata, przechowywana w Argenteuil we Francji. Zgodnie z tradycją, jest to autentyczna tunika zakładana bezpośrednio na ciało, którą nosił Jezus w dniu śmierci. W swej Ewangelii św. Mateusz opisuje, że po ukrzyżowaniu Chrystusa żołnierze grali w kości, aby zadecydować komu przypadnie należąca do Skazańca tunika. Prawdopodobnie odkupiona od katów, początkowo należała do jerozolimskiej gminy chrześcijańskiej. Przechodząc zmienne losy, w większości nieznane, trafiła ostatecznie do Francji – podejrzewa się, że mógł ją sprowadzić Karol Wielki, zapalony kolekcjoner wszelkich relikwii. Tunikę odnaleziono w XII wieku w czasie remontu klasztoru benedyktynów w Argentuil. W XVI wieku, kiedy trwały wojny religijne między katolikami a protestantami, musiała być ukrywana, bo stanowiła obiekt nienawiści tych ostatnich. Kolejny trudny okres, w którym istnienie tuniki było zagrożone to czas rewolucji francuskiej – by zapewnić jej ocalenie została ona podzielona na części, z których nie wszystkie w czasach pokoju udało się odzyskać. W drugiej połowie XIX wieku poddano ją rekonstrukcji i umieszczono w nowo wybudowanej Bazylice św. Dionizego. Już wówczas tunikę zaczęto poddawać pierwszym analizom, mającym na celu udowodnić jej autentyczność. Kompleksowe badania grupa francuskich naukowców przeprowadziła jednak dopiero na przełomie XX i XXI wieku. Z kluczowych wniosków tych badań warto wymienić ustalenie, że plamy krwi z tuniki pokrywają się dokładnie z plamami krwi znajdującymi się na Całunie Turyńskim, potwierdzono również, że krew w obu przypadkach miała taką sama grupę – AB. Również analiza pyłków roślin oraz techniki tkackiej wskazywała na czas jej powstania w I wieku i potwierdzała tym samym tezę, że mogła należeć do Jezusa.

Relikwia z Bazyliki św. Dionizego w Argenteuil, Francja:

KIELICH OSTATNIEJ WIECZERZY

Graal (także Święty Graal) – tajemniczy przedmiot (najczęściej kielich lub misa) występujący w legendach arturiańskich. W niektórych ich wersjach jest to kielich, którym posłużył się Jezus Chrystus w czasie Ostatniej Wieczerzy[a], a później użyty przez Józefa z Arymatei do zebrania krwi Jezusa po ukrzyżowaniu. Apostołowie po śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa wielokrotnie przebywali w Wieczerniku. Wedle wszelkiego prawdopodobieństwa używali do Eucharystii tego samego naczynia, którym posłużył się Mistrz, kiedy przemienił wino w swą Krew. Według tradycji, św. Piotr wziął je ze sobą do Rzymu. Tam czarka stała się kielichem papieskim. W III wieku została przeniesiona przez św. Wawrzyńca do Hiszpanii. Przechowywano go kolejno w kilku miejscach, m.in. w klasztorze San Juan de la Pena. 26 września 1399 r. król Aragonii Marcin I Ludzki przeniósł kielich do swej kaplicy pałacowej w Saragossie. Jeden z jego następców, Alfons V Wspaniały, zabrał relikwię do Walencji, gdzie od 14 marca 1437 r. odbiera cześć w tamtejszej katedrze. W roku 1960 profesor archeologii Uniwersytetu w Saragossie Antonio Beltrán po wnikliwych badaniach stwierdził, że podstawa kielicha wykonana z agatu oprawionego w złoto, ozdobiona perłami i szlachetnymi kamieniami, pochodzi z X?XII w., złote uchwyty i połączenie podstawy z czaszą z XII-XIV w. Natomiast wykonana z agatu czasza o średnicy 9 centymetrów powstała między II w. przed Chrystusem a I w. po Chrystusie w warsztacie egipskim, syryjskim lub palestyńskim. Obecnie kielich eksponowany jest w szklanej gablocie w kaplicy, wybudowanej specjalnie dla niego (Walencja). Do Mszy św. używa się go tylko wyjątkowo: uczynili to papieże bł. Jan Paweł II w 1982 r. i Benedykt XVI w 2006 roku.

Relikwia z Katedry – Bazyliki Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Walencji, Hiszpania:

TITULUS CRUCIS CZYLI TABLICZKA Z "WINĄ JEZUSA"

Titulus Crucis (łac. "Tytuł Krzyża") – nazwa tabliczki z napisem INRI, która została zawieszona na krzyżu Jezusa Chrystusa jako powód jego skazania na śmierć. Według chrześcijańskiej tradycji jedna połówka tabliczki zachowała się po dziś dzień i jest przechowywana jako ważna relikwia w Bazylice Świętego Krzyża w Rzymie. Prowadzone są dyskusje na temat autentyczności titulusa z Rzymu. Carsten Peter Thiede potwierdza jego autentyczność, m.in. na podstawie charakterystycznego pisma dla Żydów z I-III w. W 2002 naukowcy z uniwersytetu Roma Tre w Rzymie zbadali wiek relikwii za pomocą datowania radiowęglowego. Ich wynik wskazał, że wykonano ją pomiędzy 980 a 1146 n.e. (nieskalibrowana data to 1020 n.e. ± 30, skalibrowana 996-1023 n.e. (1σ) i 980-1146 n.e. (2σ). Wyniki te zostały opublikowane w czasopiśmie „Radiocarbon”[1]. Z badań wynika zatem, że Titulus Crucis jest średniowiecznym artefaktem, być może kopią zaginionego oryginału.Do czasów obecnych zachowała się połowa tabliczki, którą przed przybiciem do Krzyża Zbawiciel musiał nosić na szyi. Znaleziona przez św. Helenę znajduje się w bazylice Santa Croce w Rzymie.

 Relikwie z kościoła Znalezienia Krzyża Świętego w Jerozolimie, Rzym:

SCALA SANCTA / ŚWIĘTE SCHODY

Święte Schody – liczące 28 stopni schody, które zgodnie z tradycją pochodzą z Pretorium, w którym urzędował rzymski namiestnik Palestyny Poncjusz Piłat. Jezus Chrystus miał po nich być prowadzony na sąd. Schody te przywiezione zostały z Jerozolimy do Rzymu w r. 326 przez św. Helenę, matkę cesarza Konstantyna I. Znajdują się one w pochodzącym z XVI w. budynku, położonym naprzeciwko Bazyliki Św. Jana na Lateranie, wzniesionym w r. 1589 na polecenie papieża Sykstusa V. Prowadzą do kaplicy San Lorenzo, w której znajduje się acheiropoieton. Obecnie pokryte są drewnianą okładziną i zwyczajowo wchodzi się nimi na kolanach, obrzęd ten wypełnili też liczni papieże

Relikwie z budynku, położonego naprzeciwko Bazyliki Św. Jana na Lateranie, Rzym:

KOLUMNA BICZOWANIA

Relikwia chrześcijańska związana z męką Jezusa. Tradycja głosi, że to przy niej był biczowany Jezus. Znajduje się w Bazylice św. Praksedy w Rzymie. Ma wysokość 63 cm, średnicę od 13 do 20 cm. Została wykonana z marmuru egipskiego, pochodzącego z okolic Bir Kattar. Część kolumny, przy której okrutnie biczowano Pana Jezusa znajduje się w kaplicy św. Marii Magdaleny w Bazylice Grobu Pańskiego w Jerozolimie. Wielu ludzi modli się przy tym filarze. Nad kolumną ustawiony jest biały marmurowy ołtarz. Wierni twierdzą, że po przyłożeniu ucha do płyty ołtarza słychać odgłosy biczowania!  Zgodnie z tradycją, druga część kolumny została sprowadzona w XIII wieku do kościoła św. Praksedy w Rzymie. 

 Relikwie z kościoła św. Praksedy, Rzym:

CHUSTA ŚW. WERONIKI

O fakcie podania przez Weronikę (imię Weronika znaczy "prawdziwe oblicze" - vera icon) chusty umęczonemu Zbawicielowi podczas Jego Drogi Krzyżowej i cudownym odbiciu się na niej wizerunku twarzy Chrystusa wiemy z tradycji ustnej. Ewangelie o tym fakcie milczą. Relikwia chusty znajduje się w Capilla Mayor katedry w andaluzyjskim mieście Jaen.

 Relikwie z katedry w Jaen, Hiszpania:

 

WŁÓCZNIA PRZEZNACZENIA

Zwana również Włócznią Lucjana – według tradycji chrześcijańskiej włócznia, którą rzymski legionista Kasjusz, który po nawróceniu i przyjęciu chrztu przybrał imię Longin (w innych przekazach „Lucjan”), przebił ciało Jezusa Chrystusa przed Jego zdjęciem z krzyża. Włócznia Przeznaczenia jest uważana za relikwię Męki Pańskiej.

Współcześnie na świecie za relikwię Włóczni Przeznaczenia uznawanych jest kilka przedmiotów:

·    Włócznia Przeznaczenia z Bazyliki Świętego Piotra na Watykanie

Pierwotnie włócznia ta miała być przechowywana w Jerozolimie, skąd w VII wieku została przeniesiona do Konstantynopola. W XIII wieku fragment włóczni kupił od cesarza łacińskiego, król Francji Ludwik IX Święty i umieścił w Sainte-Chapelle. Paryska relikwia miała zaginąć podczas rewolucji francuskiej. W 1492 roku sułtan turecki podarował drugą część lancy papieżowi Innocentemu VIII, którą umieszczono w bazylice na Watykanie.

·        Włócznia Przeznaczenia z katedry Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego w Eczmiadzynie

Według tradycji włócznia ta została znaleziona przez Piotra Bartłomieja, uczestnika I krucjaty w kościele św. Piotra w Antiochii. Za jej sprawą miał się dokonać cud i zwycięstwo chrześcijan nad muzułmanami pod murami oblężonego miasta. Obecnie grot włóczni przechowywany jest w złotym relikwiarzu w skarbcu katedralnym w Eczmiadzynie.

·    Włócznia Przeznaczenia z klasztoru dominikanów w Izmirze

Włócznia ta jest prawdopodobnie kopią grotu przechowywanego w skarbcu katedralnym w Eczmiadzynie. Od XVIII wieku jest w posiadaniu dominikanów z Izmiru.

·        Włócznia Świętego Maurycego z Schatzkammer w Wiedniu

Według tradycji chrześcijańskiej w III wieku miała należeć do rzymskiego centuriona Maurycego. W jej grocie umieszczony jest gwóźdź uznawany za relikwię Męki Pańskiej. Od X wieku włócznia ta była atrybutem władzy cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Od XIII wieku była czczona w Kościele katolickim jako relikwia Męki Pańskiej. Aktualnie jest przechowywana z insygniami cesarskimi w Wiedniu.

·       Włócznia Świętego Maurycego z archikatedry Świętego Stanisława i Świętego Wacława w Krakowie

Kopia Świętej Lancy Cesarskiej podarowana księciu polskiemu, Bolesławowi I Chrobremu przez Ottona III w 1000 roku. Od XI wieku była czczona jako relikwia w katedrze wawelskiej. Obecnie przechowywana jest w muzeum katedralnym w Krakowie.

 

MIECZ ŚW. PIOTRA

Miecz, którym św. Piotr uciął ucho Malchosa - sługi arcykapłana podczas pojmania Chrystusa. Miecz do Polski trafił w 968r wraz z biskupem Jordanem. Jak zapisano, Papież Jan XIII wysyłająć do Polski Jordana darował mu tę cenna relikwię by pomogła mu szerzyć chrzescijaństwo na naszych terenach. O przechowywaniu tej relikwii w Katedrze Poznańskiej pisze już  Długosz a w zapiskach kapituły poznańskiej są informacja o pokazywaniu tej relikwi ludowi, kilka razy w roku. Jest to obok Włóczni św. Maurycego zabytek militarny o najdłuższej udokumentowane pisemnie historii. Czy to prawdziwy Miecz św., Piotra?  Można wątpić. Jednak spory wsród naukowców są zadziwiające.  Muzeum Wojska Polskiego datuje ten obiekt na pierwszy wiek naszej ery a pochodzenie - wschodnie tereny Cesarstwa Rzymskiego. Ale część naaukowców stoi na stanowisku, że to średniowieczna (ale wczesna) kopia. Głownia jest wykuta z pojedynczego kawałka metalu. Długośc około 70 cm. Nie zachowała się rękojeść.

 Relikwia z Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu:

SANDAŁY JEZUSA

Relikwia związana z Jezusem Chrystusem, który miał ich używać podczas swych wędrówek po Ziemi Świętej. Relikwia ta, podobnie jak inne związane z Jezusem, została sprowadzona do Rzymu po 326 roku przez matkę Konstantyna Wielkiego – św. Helenę po odbytej pielgrzymce do Palestyny. W 752 r. papież Zachariasz przekazał ją opactwu Prüm jako dowód uznania za wybór Pepina na króla Franków.

 Relikwia z Opactwa Prüm, Niemcy:

ŚWIĘTA GĄBKA

Do dzisiejszych czasów dotrwała nawet gąbka, którą nasączono octem, a następnie podano ukrzyżowanemu Chrystusowi. Szczątki gąbczastego materiału przechowywane są w Bazylice Laterańskiej. Oczywiście istnieje wiele innych gąbek. Jednak w tym przypadku wszystkie mogą być przecież autentycznymi fragmentami tej jedynej.

Relikwia z Bazyliki na Lateranie (obraz w Watykanie), Rzym:

 

MANDYLION - AUTOPORTRET JEZUSA

Według chrześcijańskiej legendy, Jezus za pośrednictwem jednego z apostołów podarował płótno ze swoim autoportretem pierwszemu chrześcijańskiemu królowi – Abgarowi V z Edessy. Cudowny obraz miał uleczyć władcę z trądu. Oczywiście wspomniany wyżej obraz istnieje, i to w kilku wersjach. Niektórzy uważają, że prawdziwym autoportretem Chrystusa jest obraz przechowywany w kościele św. Bartolomeusza w Genui. Wielu chrześcijańskich badaczy wskazuje też na całun turyński jako na autentyczny Mandylion.

 Relikwia z kościoła św. Bartolomeusza w Genui, Włochy:

 

Piotr Żak – rocznik 1990, magister stosunków międzynarodowych (Uniwersytet Jagielloński) oraz magister amerykanistyki (Uniwersytet Jagielloński), oba tytuły uzyskane w 2014 roku. Zainteresowania naukowe: historia, dyplomacja, prawo międzynarodowe publiczne oraz teologia. Planowany doktorat w zakresie nauk społecznych, stricte stosunków międzynarodowych. W wolnych chwilach: podróże, fotografia przyrody oraz bieganie i jazda na rowerze. Członek Związku Strzeleckiego „Strzelec” Równość Wolność Niepodległość. Numer ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9145-2816.

 

HOSANNA SYNOWI DAWIDA!

Gdy dopełnił się czas Jego wzięcia [z tego świata], postanowił udać się do Jerozolimy (Łk 9, 51)

Oto idziemy do Jerozolimy i spełni się wszystko, co napisali prorocy o Synu Człowieczym. Zostanie wydany w ręce pogan, będzie wyszydzony, zelżony i opluty; ubiczują Go i zabiją, a trzeciego dnia zmartwychwstanie» (Łk 18, 31-33)

Mając udać się do Jerozolimy, Jezus wziął osobno Dwunastu i w drodze rzekł do nich: «Oto idziemy do Jerozolimy: tam Syn Człowieczy zostanie wydany arcykapłanom i uczonym w Piśmie. Oni skażą Go na śmierć i wydadzą Go poganom na wyszydzenie, ubiczowanie i ukrzyżowanie; a trzeciego dnia zmartwychwstanie» (Mt 20, 17-19)

 

Jezus wyzna niedługo przed Piłatem: Ja się na to narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie. Każdy, kto jest z prawdy, słucha mojego głosu (J 18, 37). Tak, Jezus narodził się na to, aby dać świadectwo prawdzie. Świadectwo, że wyszedł od Boga i do Boga wraca. Zanim jednak zakończy trud ziemskiej wędrówki, wypełni swoją misję, uroczyście (już nie w ukryciu, nie oddala się na pustynię, już nie prosi o milczenie tych których uzdrawia, wypędza z nich demony) objawia się światu jako Mesjasz, uroczyście wkraczając w mury świętego miasta Jerozolimy w myśl słów proroctwa króla Dawida: Bramy, podnieście swe szczyty i unieście się, prastare podwoje, aby mógł wkroczyć Król chwały. «Któż jest tym Królem chwały?» «Pan, dzielny i potężny, Pan, potężny w boju». Bramy, podnieście swe szczyty i unieście się, prastare podwoje, aby mógł wkroczyć Król chwały! «Któż jest tym Królem chwały?» «To Pan Zastępów: On sam Królem chwały» (Ps 24, 7-10). Bez wątpienia to Jezus jest zapowiadanym od wieków Królem chwały wkraczającym do Jeruzalem. Dodatkowo słowa owe zostają poświadczone zachowaniem i hołdem oddawanym Jezusowi jako Chrystusowi poprzez tłum wiwatujących i witających go mieszkańców Miasta Świętego, jak i przybyłych licznie w tym czasie na święto Paschy Izraelitów z pozostałych ziemi ówczesnej Palestyny i „świata”.

 

Radośnie krzyczano w kierunku Jezusa: «Hosanna! Błogosławiony Ten, który przychodzi w imię Pańskie. Błogosławione królestwo ojca naszego Dawida, które przychodzi. Hosanna na wysokościach!» (Mk 11, 9-10); Hosanna Synowi Dawida! Błogosławiony Ten, który przychodzi w imię Pańskie! Hosanna na wysokościach! Gdy wjechał do Jerozolimy, poruszyło się całe miasto, i pytano: «Kto to jest?» A tłumy odpowiadały: «To jest prorok, Jezus z Nazaretu w Galilei» (Mt 21, 9-11); «Błogosławiony Król, który przychodzi w imię Pańskie. Pokój w niebie i chwała na wysokościach» (Łk 19, 38); (…) wielki tłum, który przybył na święto, usłyszawszy, że Jezus przybywa do Jerozolimy, wziął gałązki palmowe i wybiegł Mu naprzeciw. Wołano: Hosanna! Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie, oraz: «Król Izraela!» (J 12, 12-13). Wszyscy czterej ewangeliści przytaczają relację z tego niezwykłego dla nich i ówczesnych wydarzenia. Jezus wreszcie uroczyście objawia się światu nie prosząc już więcej nikogo o nierozpowiadanie cudów, które uczynił. Pozwala siebie określać tak, jak czyni to lud, pomimo wzburzenia faryzejskiego. Mówi wręcz: «Powiadam wam: Jeśli ci umilkną, kamienie wołać będą» (Łk 19, 40). Jezus dopuścił pierwszy i właściwie ostatni raz w ciągu swojej ziemskiej egzystencji do sytuacji, gdy wielbią go oficjalnie tłumy, a nie tylko pojedynczy uczniowie.  Jest to Jego świadoma manifestacja i podkreślenie, objawienie kim jest. Jako że oficjele, starszyzna żydowska, przedstawiciele narodu wybranego nie rozpoznały w Jezusie Boga, Zbawiciela, Mesjasza, zapowiedział on, że nie ujrzą go dotąd aż powiedzą, uznają, że to on jest tym zapowiedzianym przez proroków Błogosławionym Mężem: Oto zostanie dom wasz pusty. Albowiem powiadam wam, nie ujrzycie mnie dotąd, aż powiecie: Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie! (Łk 12, 35). Można w owych słowach oczywiście dopatrzeć się zapowiedzi, proroctwa Chrystusa, że w pewnym dniu starszyzna żydowska, bądź większość synów Izraela, rozpozna w nim Mesjasza i uzna ten fakt, wówczas ponownie na końcu czasów objawi się ludzkości. Hosanna z hebr. Hoszana to słowo o znaczeniu liturgicznym występujące w judaizmie i chrześcijaństwie. Zawołanie zaczerpnięte ze Starego Testamentu, wyrażające radość, uwielbienie, prośbę o pomoc. Właśnie – uwielbienie. Uwielbia się Boga. I tak lud zaczął mniej lub bardziej świadomie uwielbiać Jezusa, określając Go błogosławionym, jak jest napisane w Psalmie: O Panie, wybaw! O Panie, daj pomyślność! Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie! Błogosławimy wam z domu Pańskiego (Ps 118, 25-26). Tekst Psalmu w odniesieniu do Jezusa staje się swoistą aklamacją ludu wobec Jego mesjańskiej godności. Jezus jawi się jako Boży Posłaniec niosący zbawienie. Słowa  Błogosławiony Ten, który przychodzi w imię Pańskie były dotąd wypowiadane przez kapłanów wobec przybywających do świątyni jerozolimskiej pielgrzymów odbywających procesję wokół ołtarza. W kontekście drugiej Ewangelii słowa te są powitaniem Jezusa – Mesjasza i Króla, który przybywa do Miasta Dawidowego. Hosanna Synowi Dawida! Te słowa z kolei są odniesieniem do królestwa Dawida, co wiąże ten tekst z wyrocznią Natana skierowaną do Dawida: Kiedy wypełnią się twoje dni i spoczniesz obok swych przodków, wtedy wzbudzę po tobie potomka twojego, który wyjdzie z twoich wnętrzności, i utwierdzę jego królestwo. On zbuduje dom imieniu memu, a Ja utwierdzę tron jego królestwa na wieki. Ja będę mu ojcem, a on będzie Mi synem, a jeżeli zawini, będę go karcił rózgą ludzi i ciosami synów ludzkich. Lecz nie cofnę od niego mojej życzliwości, jak ją cofnąłem od Saula, twego poprzednika, którego opuściłem. Przede Mną dom twój i twoje królestwo będzie trwać na wieki. Twój tron będzie utwierdzony na wieki» (2 Sm 7,12-16). Wyrażenie Hosanna na wysokościach może nawiązywać do Ps 148, 1: Chwalcie Pana z niebios, chwalcie go na wysokościach. Termin „na wysokościach” zostaje odniesiony do miejsca przebywania Boga.

 

Co więcej, ludzie słali przed Nim swoje płacze lub gałązki, czyniąc z nich istny dywan, jaki rozpościera się przed królami, prezydentami, którzy składają wizytę, np. w innym państwie, przed kimś kto ma władzę: A ogromny tłum słał swe płaszcze na drodze, inni obcinali gałązki z drzew i ścielili na drodze (Mt 21, 8); Gdy jechał, słali swe płaszcze na drodze (Łk 19, 36); Nazajutrz wielki tłum, który przybył na święto, usłyszawszy, że Jezus przybywa do Jerozolimy, wziął gałązki palmowe i wybiegł Mu naprzeciw (J 12, 12); Wielu zaś słało swe płaszcze na drodze, a inni gałązki ścięte na polach (Mk 11, 8). Słanie płaszczy na drodze i rzucanie gałązkami znane jest w tradycji starotestamentalnej (Pan jest Bogiem: niech nas oświeci! Ścieśnijcie szeregi, z gałęziami w rękach, aż do rogów ołtarza (Ps 118, 27) – świąteczny hymn dziękczynny (Jezusowi też lud dziękował za wszystkie cuda i dobrodziejstwa, które im uczynił); (…) weszli do zamku przy śpiewie pieśni, z palmowymi gałęziami w rękach (1 Mch 13, 51) – zdobycie miast Gezer i Akra (Jezus też wkracza do Jerozolimy jako Król i zwycięzca); Toteż z wiązankami, zielonymi gałęziami, a do tego jeszcze palmami w rękach śpiewali hymn na cześć Tego, który pozwolił im szczęśliwie oczyścić swoją świątynię (2 Mch 10, 7) – oczyszczenie świątyni (Jezus po wejściu do Jerozolimy wkroczył do Świątyni, gdzie także oczyścił ją z chciwych handlarzy, tych, którzy świątynię zanieczyszczali)). Płaszcze słano również w odniesieniu do władców: Wtedy pospiesznie zdjęli swoje okrycia, rozesłali je pod nim, na samych stopniach, zatrąbili i ogłosili: «Jehu jest królem!» (2 Krl 9, 13). Reasumując ten gest, można go jasno zinterpretować jako gest czci i hołdu wobec króla, wybawiciela, zdobywcy, tego który oczyszcza. Znajduje to później potwierdzenie w napisie z krzyża Jezusa, stwierdzającego winę Jego, który brzmi: Król Żydów (Mk 15, 26). Terminy „wielu” (polloi) i „inni” (alloi) wskazują na dużą grupę osób, która uczestniczy w tym wydarzeniu.

 

Jezus Nazarejczyk wkracza do Jeruzalem nie jako zwycięzca i mocarz na koniu, ale jako Książę Pokoju, pokornie na oślęciu. Przyprowadzili więc oślę do Jezusa i zarzucili na nie swe płaszcze, a On wsiadł na nie (Mk 11, 7); Przyprowadzili oślicę i źrebię i położyli na nie swe płaszcze, a On usiadł na nich (Mt 21, 7); I przyprowadzili je do Jezusa, a zarzuciwszy na nie swe płaszcze, wsadzili na nie Jezusa (Łk 19, 35); A gdy Jezus znalazł osiołka, dosiadł go, jak jest napisane: Nie bój się, Córo Syjonu! Oto Król twój przybywa, siedząc na oślęciu (J 12, 14-15). Faktycznie tak prorok Zachariasz przepowiedział: Raduj się wielce, Córo Syjonu, wołaj radośnie, Córo Jeruzalem! Oto Król twój idzie do ciebie, sprawiedliwy i zwycięski. Pokorny - jedzie na osiołku, na oślątku, źrebięciu oślicy (Za 9, 9). Uczniowie przyprowadzili na skutek imperatywu Chrystusa młode zwierzę. Po zarzuceniu płaszczów na zwierzę Jezus zasiada na nim. Warto zauważyć, iż ewangelista nie używa greckiego terminu epibaino (osiodłać), który bardziej pasowałby do kontekstu, aczkolwiek czasownik kathidzo (zasiadać). Termin ten często używany jest w Septuagincie na oznaczenie czynności zasiadania na tronie króla, sędziego bądź syna królewskiego. Jego użycie w tekście Ewangelii wskazuje na królewską godność Jezusa i uroczysty charakter dokonywanych czynności.

 

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden epizod, który miał miejsce, gdy Jezus zbliżał się do Jerozolimy. Mianowicie zapłakał na nią, nad losem, który miał stać się jej udziałem.  Gdy był już blisko, na widok miasta zapłakał nad nim i rzekł: «O gdybyś i ty poznało w ten dzień to, co służy pokojowi! Ale teraz zostało to zakryte przed twoimi oczami. Bo przyjdą na ciebie dni, gdy twoi nieprzyjaciele otoczą cię wałem, oblegną cię i ścisną zewsząd. Powalą na ziemię ciebie i twoje dzieci z tobą i nie zostawią w tobie kamienia na kamieniu za to, żeś nie rozpoznało czasu twojego nawiedzenia» (Łk 19, 41-44). Długo nie trzeba było czekać. Kilka dekad później Rzymianie zniszczyli Jeruzalem, zburzyli świątynię i wypędzili Izraelitów w ponad 2000 letnią diasporę. Było to wszystko zapowiedziane w tym momencie przez Jezusa, a także stało się udziałem całego narodu wybranego jako konsekwencja odrzucenia posłannictwa Jezusowego mesjanizmu.

Piotr Żak – rocznik 1990, magister stosunków międzynarodowych (Uniwersytet Jagielloński) oraz magister amerykanistyki (Uniwersytet Jagielloński), oba tytuły uzyskane w 2014 roku. Zainteresowania naukowe: historia, dyplomacja, prawo międzynarodowe publiczne oraz teologia. Planowany doktorat w zakresie nauk społecznych, stricte stosunków międzynarodowych. W wolnych chwilach: podróże, fotografia przyrody oraz bieganie i jazda na rowerze. Członek Związku Strzeleckiego „Strzelec” Równość Wolność Niepodległość. Numer ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9145-2816.

TWOJE ZDROWIE!

SUPLEMENTY DIETY:

Ø  SPIRULINA HAWAJSKA PACIFICA 500 MG 270 GRAM - Sposób użycia: 3 g (1 łyżeczka). Starczy na 90 dni, cena: 98,70 PLN:

https://allegro.pl/oferta/spirulina-hawajska-pacifica-500-mg-270-gram-8091832689?snapshot=MjAyMS0wMy0wMVQxODo1NzowOC4wODRaO2J1eWVyOzI5ZWY5ZTJlNGU4ZDkzODAxZDM4M2U4MDI5NzM2MTAxMjg2Zjc3ODkxOGUwOGNiNTU1YWZlNGIxZmU3MmQ4MWY%3D

Ø  KENAY CHLORELLA YAEYAMA JAPOŃSKA 100 GRAM - Sposób użycia: 2-3 g dziennie (płaska łyżeczka). Starczy na 50 dni, cena: 58,71 PLN: https://allegro.pl/oferta/kenay-chlorella-yaeyama-japonska-100-gr-33-porcje-9667927231?snapshot=MjAyMS0wMy0wMVQxODo1NzowOC4wODRaO2J1eWVyOzdiOGNiNTVjNmVjZGE4MjkxM2RiOWY0MTJkYWI1OTg0MTYwMzRkYmQ5NDQyZTY3YmRmMWQ2NTgyYTAwZDJiYTM%3D

Ø  Ginkgo Biloba 120 mg 100 Kapsułek – Sposób użycia: 1 kapsułka dziennie podczas posiłku. Starczy na 100 dni, cena: 32,89 PLN:

https://allegro.pl/oferta/ginkgo-biloba-120mg-100-kapsulek-weganski-10015351094?snapshot=MjAyMS0wMy0wMVQxODo1NzowOC4wODRaO2J1eWVyO2ZmMWVjZThlMWFkMjg2NDdhY2UwNjI0Nzk4MzE3NTc2NmI2NDIwN2NiYmY2NDY5MWMyYzJhNzM3Nzg1NGQ5Yjg%3D

Ø  Phoenix Dwuwinian Choliny 500 mg 60 kapsułek – Sposób użycia: 1 do 3 kapsułek dziennie przed śniadaniem. Przy dawkowaniu 1 tabletki dziennie starczy na 60 dni, cena: 24,99 PLN:  

https://allegro.pl/oferta/phoenix-dwuwinian-choliny-500-mg-60-kapsulek-8516528048?snapshot=MjAyMS0wMy0wMVQyMDo0OToyNS4zMTlaO2J1eWVyO2YwMjdjNWM4ZTEzNmQxZjFkOTNkMjVhNDBlNDM1YjBjMTUxNTdhYWQ1NTQ4MWE4ZjA2Y2MwNThmMDI3ZDkzYjk%3D

Ø  Phoenix Nutrition Cynk 15 mg i miedź 1 mg 120 tab – Sposób użycia: 1 tabletka dziennie w czasie posiłku (najlepiej obiadu). Starczy na 120 dni, cena: 23,99 PLN: https://allegro.pl/oferta/phoenix-nutrition-cynk-i-miedz-15-1-mg-120-tab-9662427388?snapshot=MjAyMS0wMy0wMVQyMDo0OToyNS4zMTlaO2J1eWVyO2U3M2VkMzc0Njk4OGQ5MjE5MmNiZmYwOTg2Mjk0NjBkYWZiZTZiYWI5NmRhYjIwY2ZhMDRmN2YzOTVjYWQ1MWE%3D

Ø  Phoenix Nutrition Witamina K2 MK7 100mcg 120 tab – Sposób użycia: 1 tabletka dziennie w czasie posiłku (najlepiej obiadu) w połączeniu z wit. D3. Starczy na 120 dni, cena: 26,99 PLN:

https://allegro.pl/oferta/phoenix-nutrition-witamina-k2-mk7-100mcg-120-tab-7938031691?snapshot=MjAyMS0wMy0wMVQyMDo0OToyNS4zMTlaO2J1eWVyOzc1NTIzZTU4YWY5Y2I3ODFhZmVhZWNlMjQyMWVmMGY5NTE1NTQxNzkxZGVjOGYxMDhlYzU1MzdlM2IzZmQ5ZjE%3D

Ø  Phoenix Witamina D3 2000 IU 120 tabletek – Sposób użycia: 1 do 2 tabletek dziennie podczas posiłku (najlepiej obiadu) w połączeniu z wit. K2. Starczy na 120 dni, cena: 19,99 PLN:

https://allegro.pl/oferta/phoenix-witamina-d3-2000-iu-120-tabletek-8725184935?snapshot=MjAyMS0wMy0wMVQyMDo0OToyNS4zMTlaO2J1eWVyOzY2Zjk5MTAxMzdkMzk0MWJjNDY5NzZmZDBhYWU2NzE2ODk5NmM1N2U5MTUzNmUyOTBmZDZhMGEyYzg4NTdiNzU%3D

 

DAWKI DZIENNE:

Magnez – 500-600 mg dziennie

Potas – 4700 mg dziennie

Wapń - 1000 mg dziennie

Cynk – 15-20 mg dziennie

Miedź – 1 mg dziennie

Lecytyna – 500-2000 mg dziennie

Cholina (B4) – 500-550 mg dziennie (uważać, jeśli bierze się kompleks wit. B, aby nie przedawkować)

D3 – 2000 UI dziennie przez cały rok (w przypadkach leczniczych dawki inwazyjne od 4000 UI wzwyż, ale to musi przepisać lekarz)

K - 65 µg dziennie

C - 75 mg dziennie (większa ilość wydalana z moczem, choć w sezonie jesienno-zimowo-wiosennym można stosować max. 1000 mg)

A – 800-900 mcg dziennie

E - 10 mg dziennie

 

POŁĄCZENIA I DAWKOWANIE:

Zażywać o tej samej porze codziennie i popijać wyłącznie wodą!

Magnez (mleczan lub cytrynian) + potas w czasie kolacji, np. z bananem lub nabiałem bądź przed snem

Potas – łączyć z magnezem

Wapń – łączy się z kwercetyną i pachnotką zwyczajną (ziele) – na alergię, przed snem

Cynk – w czasie obiadu, łączy się z wit. A, B (rozpuszcza się w tłuszczu)

Żelazo – łączyć z wit. C na czczo (żelazo brać wyłącznie w przypadku wyraźnych braków, gdyż łatwo przedawkować i potem ciężko zrzucić nadmiar żelaza, trzeba upuszczać u lekarza krew!)

Spirulina i Chlorella (najlepsze w proszku) można o każdej porze dnia, najlepiej na czczo rano na 30 minut przed śniadaniem (jeśli po jednej łyżeczce, to 1x dziennie, wsypać do szklanki zalać letnią lub chłodną wodą, wymieszać, zażywać obie substancje łącznie)

Kwercetyna – łączyć z wapniem (kupować wapń połączony z wapniem i najlepiej jeszcze z pachnotką, bez dodatku aspartamu, tabletki musujące firmy ALLERTEC, 2x dziennie)

Lecytyna – w czasie posiłku lub bez do 2x dziennie

Wit. B i C przed śniadaniem na czczo (dodają energii, dlatego rano, nie przed snem 1x dziennie)

Wit. A, D3, E i K w czasie posiłku, najlepiej obiadu (po południu) z tłuszczami (1x dziennie)

D3 – łączyć z mlekiem, nabiałem, pomidorem, jajkami, wapniem, wit. A, C, E, B6, rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego najlepiej w czasie obiadu (1x dziennie)

E – łączyć z sałatką skropioną oliwą, pomidorem, wit. A, selenem, rozpuszczalna w tłuszczach, najlepiej w czasie obiadu (1x dziennie)

C – łączyć z cytrusasami, wit. A, E, B. Nie spożywać z ogórkiem!

A – łączyć z sałatką skropioną oliwą, pomidorem, wit. E, cynkiem, rozpuszczalna w tłuszczach, najlepiej w czasie obiadu (1x dziennie)

B (kompleks) – można łączyć z wit. C, magnezem, cynkiem, może być też na czczo lub w czasie śniadania, rozpuszczalna w wodzie (1x dziennie)

 

Nie łączyć: wapń-magnez-cynk, wapń-magnez, żelazo-wapń, miedź-cynk, cynk-selen (konkurują ze sobą, choć przy długotrwałym stosowaniu można je łączyć)

 

PLAN SPOŻYCIA SUPLEMENTÓW:

1.      Chlorella + Spirulina rano na czczo (30 min. przed śniadaniem) (1x dziennie)

2.      Wit. C + B + miód rano na czczo (1x dziennie)

3.      Ginkgo Biloba (miłorząb japoński) rano w czasie śniadania lub tuż przed (w tabletkach jako proszek lub w formie herbatki) (1x dziennie)

4.      Wit. A + E + D + K + cynk + miedź + Omega 3 w czasie obiadu z tłuszczem (1x dziennie)

5.      Lecytyna w ciągu dnia (2x dziennie)

6.      Herbatka: imbir + cynamon + kurkuma + pieprz (piperyna) najzdrowszy pieprz ziołowy lub cayenne + jeden/dwa goździki (1x dziennie)

7.      Magnez + potas wieczorem w czasie kolacji (1x dziennie)

8.      Herbatka: melisa + mięta + pokrzywa (1 x dziennie)

9.      Zielona herbata (1x dziennie)

10.  Wapń + kwercetyna + pachnotka zwyczajna w nocy tuż przed snem (2x dziennie)

 

 

LISTA WITAMIN

 

Witamina A (retinol, akseroftol)

Witamina D (D2 – ergokalcyferol, D3 – cholekalcyferol, calciferol)

Witamina E (A-tokoferol)

Witamina K (filochinon, fitomenadion)

Witamina B1 (tiamina, aneuryna)

Witamina B2 (ryboflawina)

Witamina B3 (witamina PP, niacyna, nikotynamid)

Witamina B5 (kwas pantotenowy)

Witamina B6 (pirydoksyna, adermina)

Witamina B7 (witamina H, biotyna)

Witamina B9 (kwas foliowy, folacyna, kwas pteroiloglutaminowy, folan)

Witamina B12 (kobalamina, cyjanokobalamina)

Witamina C (kwas askorbinowy)

 

Kontrowersyjne lub błędne określenia:

Witamina B4 (dawna nazwa choliny i adeniny)

Witamina B8 (inozytol). Inozytolu nie klasyfikuje się już jako witaminy, gdyż jest syntetyzowany przez organizm

Witamina B10 (witamina Bx). Błędna nazwa kwasu p-aminobenzoesowego (PABA)

Witamina B13 (powszechnie nieakceptowana nazwa kwasu orotowego)

Witamina B14 (hipotetyczna nazwa mieszaniny kwasu foliowego i kwasu p-aminobenzoesowego)

Witamina B15 (kwas pangamowy, stosowany jako preparat przy profilaktyce wielu chorób (póki co rzadko zalecany przez lekarzy)

Witamina B16 (Inozyt, inozytol (j.w.))

Witamina B17 (Nieakceptowane i wysoce kontrowersyjne (zaproponowane przez Ernsta Theodore’a Krebsa, Jr.) określenie mieszanki amigdaliny i jej formy zmodyfikowanej)

 

 

 

WITAMINY ROZPUSZCZALNE W WODZIE:

 

WITAMINA B1

Korzyści: witamina B1 jest niezbędna do funkcjonowania mózgu, nerwów, serca i mięśni. Ta witamina wpływa na metabolizm energetyczny, przekształcając tłuszcze, węglowodany i białka w energię,

Źródła: witamina B1 występuje w dużych ilościach w pełnych ziarnach, takich jak soczewica, zielony groszek, kilka odmian ryżu, pieczywo pełnoziarniste, ale także można je znaleźć w wieprzowinie, szpinaku, pomarańczach, kantalupie, mleku i jajach,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: 1,5-2 mg / dzień.

 

WITAMINA B2

Korzyści: witamina B2 wspiera własne funkcje przeciwutleniające organizmu i potrzebujemy jej do utrzymania życia naszych błon śluzowych i tkanek, takich jak skóra, paznokcie lub włosy. Podobnie, witamina B2 Jest ważna dla prawidłowego utrzymania układu nerwoweg i immunologicznego,

Źródła: niektóre produkty bogate w witaminę B2 to: ser, kokos, grzyby, jajka, soczewica, płatki zbożowe, mleko, mięso, migdały,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: 1,8 mg / dzień.

 

WITAMINA B3

Korzyści: witamina B3 uczestniczy w metabolizmie energetycznym. Jego podstawową funkcją jest przekształcanie żywności w energię. Witamina B3 jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mózgu i obwodowego układu nerwowego. Reguluje poziom cholesterolu i cukru we krwi. Witamina jest wchłaniana w jelicie i żołądku,

Źródła: dobrym źródłem witaminy B3 jest drób, tuńczyk, łosoś, wołowina i rośliny strączkowe,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: 15 mg / dzień.

 

WITAMINA B5

Korzyści: podstawową funkcją witaminy B5 jest przekształcanie żywności w energię. Pomaga organizmowi rozkładać tłuszcze, węglowodany i białka, dzięki czemu nasz organizm może je wykorzystać, jako energię oraz do odbudowy tkanek, mięśni i narządów. Witamina ta odgrywa również ważną rolę w różnych reakcjach chemicznych zachodzących w organizmie,

Źródła: większość produktów spożywczych zawiera niewielkie ilości kwasu pantotenowego, chociaż największe jego ilości znajdują się w pełnych ziarnach i jajkach. Inne źródła to awokado, jogurt, mleko, kurczak, słodkie ziemniaki i grzyby,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: 50 mg / dzień.

 

WITAMINA B6

Korzyści: witamina B6 jest wykorzystywana przez organizm do tworzenia koenzymów i ułatwiania metabolizmu białek. Wspiera enzym zaangażowany w transport tlenu i enzym niezbędny do tworzenia kilku neuroprzekaźników w mózgu. Jest to również determinantem regulacji układu nerwowego. Wpływa na poprawę nastroju, może zapobiegać i leczyć niedokrwistość poprzez wspomaganie produkcji hemoglobiny, stosowana jest również do leczenia PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego). W czasie ciąży, zwłaszcza początkowego okresu stosuje się ją pomocniczo w niwelowaniu nudności i wymiotów,

Źródła: niektóre źródła witaminy B6 to drób, orzechy, rośliny strączkowe, ziemniaki, banany i awokado,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: 2,1 mg / dzień

 

WITAMINA B7

Korzyści: witamina B7 poprawia kondycję skóry, włosów i paznokci, wspiera gospodarkę glukozową i zmniejsza objawy neuropatii. Witamina ta, wykazuje korzystny wpływ na poprawny metabolizm, a dokładnie bierze ona udział w rozpadzie aminokwasów, syntezie kwasów tłuszczowych i procesie glukoneogenezy, wpływając na prawidłowe dostarczanie energii organizmowi,

Źródła: wątróbka, drożdże, mąka sojowa, orzechy włoskie,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: przeciętnie w diecie spożywamy ok 35–70 µg/dzień (niemowlęta z mlekiem mamy – około 6 µg/dzień). W leczeniu konkretnych schorzeń stosuje się dawki wyższe.

 

WITAMINA B12

Korzyści: witamina B12 jest składnikiem odżywczym, który pomaga utrzymać zdrowe neurony i komórki krwi. Zapobiega anemii, poprzez wspomaganie procesu tworzenia czerwonych krwinek. Jej niedobór prowadzi do osłabienia kości, poprzez zmniejszenie gęstości mineralnej kości, co prowadzi w konsekwencji do powstania osteoporozy,

Źródła: występuje tylko w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, drób, ryby, nabiał i jaja,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: 0,0005 mg / dzień.

 

KWAS FOLIOWY

Korzyści: jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układów krwiotwórczego i nerwowego oraz do rozwoju wszystkich komórek ustrojowych. Szczególnie ważny jest w okresie planowania ciąży oraz prawidłowego rozwoju płodu – zapobiega wadom cewy nerwowej,

Źródła: najwięcej kwasu foliowego jest: w warzywach, ryżu, soi, kiełkach pszenicy, żółtkach jaj, wątróbce cielęcej, szpinaku, szparagach, rzepie, soczewicy, drożdżach piwnych, soku z pomarańczy, fasoli, cykorii,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: zalecane spożycie dla osób dorosłych wynosi 400 μg dziennie, a dla kobiet ciężarnych zapotrzebowanie wzrasta do 600 μg/doba.

 

WITAMINA C

Korzyści: witamina C jest niezbędna do syntezy kolagenu. Witamina ta, pochłania żelazo i działa jako przeciwutleniacz. Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, zapobiega chorobom układu krążenia, prenatalnym problemom zdrowotnymi oraz chorobom oczu.

Należy pamiętać, że nasz organizm sam nie produkuje witaminy C i nie akumuluje jej, dlatego musimy ją codziennie uzupełniać,

Źródła: pomarańcze, kiwi, grejpfruty, truskawki, pomidory, brokuły, szpinak,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: 60-70 mg / dzień.

 

WITAMINY ROZPUSZCZALNE W TŁUSZCZACH:

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są przechowywane w tkance tłuszczowej organizmu i nie są wydalane tak łatwo, jak witaminy rozpuszczalne w wodzie. Ich nadmiar może prowadzić do toksyczności. Cztery witaminy rozpuszczalne w tłuszczach to witaminy A, D, E i K. Witaminy te są łatwiej przyswajalne przez organizm w obecności tłuszczu z diety.

 

WITAMINA A (RETINOL)

Korzyści: witamina A wspomaga wzrost komórek, wpływa na funkcje odpornościowe, rozwój płodu i prawidłowy wzrok (zapobiega zwyrodnieniu plamki żółtej). Witamina A jest również ważnym przeciwutleniaczem, który może odgrywać rolę w zapobieganiu niektórym nowotworom,

Źródła: istnieje wiele produktów spożywczych zawierających witaminę A, w tym wszystkie ciemnozielone warzywa liściaste i pomarańczowe, zielone lub żółte owoce, takie jak marchew, pietruszka, dynia, morela, jest również obecna w tuńczyku, serze i żółtku,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: 0,8-1 mg / dzień.

 

WITAMINA D (CALCIFEROL)

Korzyści: witamina D odgrywa kluczową rolę w wykorzystywaniu przez organizm wapnia i fosforu. Działa poprzez zwiększenie ilości wapnia wchłanianego z jelita cienkiego, pomagając w tworzeniu i utrzymaniu kości.

Witamina D działa korzystnie na organizm, wpływając na odporność i kontrolując wzrost komórek, może chronić przed osteoporozą, wysokim ciśnieniem krwi, rakiem i innymi chorobami. Dzieci szczególnie potrzebują odpowiedniej ilości witaminy D, aby mieć mocne kości i zdrowe zęby,

Źródła: makrela, łosoś, sardynki, mleko,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: 0,01 mg / dzień.

 

WITAMINA E (A-TOKOFEROL)

Korzyści: witamina E jest znana jako witamina młodości, jest przeciwutleniaczem, który uczestniczy w ochronie lipidów, dlatego działa ochronnie na błony komórkowe,

Źródła: oleje roślinne, wątroba, orzechy, kokos, soja, awokado, jeżyny, ryby i produkty pełnoziarniste,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: 0,08 mg / dzień.

 

WITAMINA K (FITOMENADION)

Korzyści: witamina K jest ważnym czynnikiem biorącym udział w kaskadzie krzepnięcia krwi – uszczelnia naczynia krwionośne. Witamina ta wykazuje również działanie antybakteryjne, przeciwgrzybicze, a także przeciwzapalne i przeciwbólowe,

Źródła: brukselka, szpinak, szparagi zielone, kalafior, żółtko jaja, olej sojowy,

Średnie dzienne zapotrzebowanie: 0,1 mg / dzień.

 

MINERAŁY:

 

MAGNEZ:

·         Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni

·         Pomaga w utrzymaniu zdrowych kości

·         Pomaga w utrzymaniu równowagi elektrolitowej

·         Przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia

·         Przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego

·         Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego

·         Pomaga w utrzymaniu zdrowych zębów

·         Jakie jest zalecane spożycie magnezu?

Żródła: ciemne pieczywo, nasiona i otręby (100 g = 490 mg), brązowy ryż i kasze (100 g – 218 mg), jarmuż, szpinak, rukola, natka pietruszki i marchwi, koper, seler naciowy, bób, groch (10 g = 124 mg) , fasola, soczewica, orzechy, nasiona słonecznika, kakao, gorzka czekolada, banany (100 g = ok. 30 mg)

Zalecane dzienne spożycie magnezu dla dorosłych wynosi 375 mg

 

WAPŃ:

·         Pomaga w utrzymaniu zdrowych zębów

·         Pomaga w utrzymaniu zdrowych kości

·         Przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi

Żródła: szklanka mleka (ok. 240 mg), jogurt naturalny (170 mg), ser żółty (100 g produktu = 867 mg),

Zalecane dzienne spożycie wapnia dla dorosłych wynosi 800 mg

 

FOSFOR:

·         Przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego

·         Pomaga w utrzymaniu zdrowych kości

·         Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu zdrowych błon komórkowych

·         Pomaga w utrzymaniu zdrowych zębów

Źródła: ser, gouda tłusty (100 g = 516 mg), otręby pszenne (100 g = 1276), kasza gryczana (100 g = 459 mg), chleb żytni pełnoziarnisty (100 g = 245 mg)

Zalecane dzienne spożycie fosforu dla dorosłych wynosi 700 mg.

 

CHROM:

·         Pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi

·         Przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu makroskładników odżywczych

Żródła: kakao, suche (100 g = 173 μg), chleb razowy (100 g = 5 μg), ryż biały (100 g = 4 μg)

Zalecane dzienne spożycie chromu dla dorosłych wynosi 40 μg

 

ŻELAZO:

·         Pomaga w prawidłowej produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny

·         Pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji poznawczych

·         Przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego

·         Pomaga w prawidłowym transporcie tlenu w organizmie

·         Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego

·         Przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia

Żródła:

Zalecane dzienne spożycie żelaza dla dorosłych wynosi 14 mg.

 

JOD:

·         Pomaga w prawidłowej produkcji hormonów tarczycy i w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy

·         Pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji poznawczych

·         Przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego

·         Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego

·         Pomaga zachować zdrową skórę

Żródła: mintaj (100 g = 103 µg), sól kuchenna (100 g = 2293 µg), kefir (100 g = 7,5 μg)

Zalecane dzienne spożycie jodu dla dorosłych wynosi 150 μg.

 

MIEDŹ:

·         Pomaga w utrzymaniu prawidłowej pigmentacji skóry

·         Pomaga w utrzymaniu prawidłowej pigmentacji włosów

·         Pomaga w utrzymaniu prawidłowego stanu tkanki łącznej

·         Przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego

·         Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego

·         Pomaga w prawidłowym transporcie żelaza w organizmie

·         Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego

·         Pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym

Żródła: kakao (100 g = 3,71 mg), nasiona słonecznika (100 g = 1,87 mg)

Zalecane dzienne spożycie miedzi dla dorosłych wynosi 1 mg

 

MANGAN:

·         Przyczynia się do utrzymania zdrowych kości

·         Pomaga w prawidłowym tworzeniu tkanki łącznej

·         Przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego

·         Pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym

Żródła: płatki owsiane, chleb żytni razowy, fasola biała

Zalecane dzienne spożycie manganu dla dorosłych wynosi 2 mg.

 

 

SELEN:

·         Pomaga utrzymać zdrowe włosy

·         Pomaga utrzymać zdrowe paznokcie

·         Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego

·         Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy

·         Pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym

Źródła: tuńczyk (100 g = 95%), jedno jajko (20%)

Zalecane dzienne spożycie selenu dla dorosłych wynosi 55 μg.

 

CYNK:

·         Pomaga w prawidłowej syntezie DNA

·         Pomaga w utrzymaniu prawidłowej płodności i prawidłowych funkcji rozrodczych

·         Pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji poznawczych

·         Pomaga w utrzymaniu zdrowych kości

·         Pomaga w utrzymaniu zdrowych włosów

·         Pomaga w utrzymaniu zdrowej skóry

Źródła: kakao 16% (100 g = 6,56 mg), kasza gryczana (100 g = 3,50 mg), płatki owsiane (100 g = 3,10 mg), jajko (1,76 mg)

Zalecane dzienne spożycie cynku dla dorosłych wynosi 10 mg

 

SÓD:

·    utrzymywanie równowagi osmotycznej organizmu w płynach zewnątrzkomórkowych ustroju – oznacza to, że reguluje on objętość wody w organizmie i chroni nas przed odwodnieniem,

·      utrzymywanie równowagi kwasowo- zasadowej (razem z potasem i chlorem),

·   udział w przewodzeniu impulsów nerwowych – sód jest antagonistą potasu i razem z tym pierwiastkiem tworzy różnicę stężeń po dwóch stronach błony komórkowej, umożliwiając tym samym przenoszenie impulsów. Proces ten odpowiada więc za stan napięcia mięśni gładkich, szkieletowych i serca,

·      uczestnictwo w procesie transportu glukozy i aminokwasów przez błony komórkowe,

·     aktywowanie amylazy ślinowej – enzymu trawiennego obecnego w ślinie.

Źródła: ser twarogowy niesłodzony (100 g = 40 mg)

Dzienna zalecana dawka sodu dla dorosłego zdrowego człowieka to ok. 2000 mg na dobę. Tyle znajduje się mniej więcej w płaskiej łyżeczce soli (ok. 5-6 g)

 

 

 

POTAS:

·         Pierwiastek ten odpowiada m.in. za prawidłową pracę serca i innych mięśni,

·         reguluje gospodarkę wodną organizmu,

·         przenosi impulsy nerwowe oraz wspiera układ nerwowy,

·         utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową,

·         pobudza wydzielanie insuliny,

·         bierze udział w przemianie białek i węglowodanów.

Źródła: pietruszka liście (100 g = 695 mg), otręby pszenne (100 g = 1121 mg), kakao 16% proszek (100 g = 1927 mg)

Aktualne normy dla potasu dla ludności Polski, dla osób dorosłych, niezależnie od płci i wieku wynoszą 3500 mg/dobę

 

CHLORKI:

·  Właściwe stężenie jonów chlorkowych jest konieczne do utrzymania prawidłowego działania układu nerwowego i mięśniowego,

·   do skutecznego trawienia pokarmów – chlorki aktywują enzymy trawienne obecne w ślinie i są niezbędne do wytwarzania kwasu solnego w żołądku,

·   regulują także osmolarność płynów obecnych w organizmie, zapewniając odpowiedni przepływ wody pomiędzy komórkami, co ma ogromne znaczenie dla prawidłowego nawodnienia oraz produkcji odpowiedniej ilości moczu przez nerki

Źródła:

Aby utrzymywać chlorki, a także sód na właściwym poziomie należy dostosować dzienne spożycie soli kuchennej i wszystkich produktów ją zawierających do norm zalecanych przez dietetyków. Dla osób dorosłych rekomenduje się przyjmowanie ok. 2300 mg chlorków dziennie

 

KWERCETYNA

Znana jest głównie z korzystnego działania w przypadku stanów alergicznych, występuje jako składnik suplementów diety, głównie w połączeniu z wapniem. Jak się okazuje, jest ona związkiem o wielokierunkowym działaniu i wykazuje wiele właściwości wpływających korzystnie na organizm człowieka. Kwercetyna należy do grupy związków zwanych flawonoidami, charakteryzującymi się silnymi właściwościami przeciwutleniającymi, wspierającymi właściwości obronne organizmu, jak i chroniącymi przed działaniem wolnych rodników tlenowych, co ma znaczenie w wielu chorobach przewlekłych. Dzięki tym właściwościom może być także potencjalnym związkiem zapobiegającym nowotworzeniu. Badania wykazały, że może ona wywoływać apoptozę (naturalną śmierć) komórek nowotworowych, jak i hamować podziały komórkowe, co przemawia za jej działaniem przeciwnowotworowym. 

 

ZIELONA HERBATA

Zielona herbata powstaje z lekko parzonych liści rośliny Camellia sinensis. Na początku była parzona w Chinach za czasów panowania cesarza Shennonga w 2737 roku p.n.e. Przez długi okres była czczona w wielu kulturach i tradycjach krajów Azjatyckich, a jej popularność gwałtownie wzrosła na Zachodzie w ciągu ostatnich dwóch dekad.

Liczne badania prowadzone nad tym starożytnym napojem potwierdziły jego pozytywne właściwości w utrzymywaniu zdrowia fizycznego i psychicznego. Badania naukowe wskazują, że zielona herbata:

Ø  Antyoksydanty i polifenole

Zawiera antyoksydanty, w tym polifenole takie jak galusan epidallokatechiny (EGCG), który skutecznie inaktywuje szkodliwe działanie wolnych rodników – produktów ubocznych, które są silnie reaktywne i uszkadzają ludzkie komórki. Według badań opublikowanych w czasopiśmie „European Journal of Clinical Nutrition”, polifenole obecne w zielonej herbacie sześciokrotnie obniżają potencjał radioaktywny w porównaniu z polifenolami występującymi w czarnej herbacie.

Ø  Metabolizm i układ krążenia

Wzmacnia prawidłowe działanie układu krążenia i metabolizmu. Według badań opublikowanych w czasopiśmie „Journal of the American College of Nutrition”, naukowcy stwierdzili, że osoby pijące 5 lub więcej filiżanek zielonej herbaty każdego dnia byli mniej podatni na rozwój nadciśnienia tętniczego (podwyższonego ciśnienia krwi) i cukrzycy, choroby układu sercowo-naczyniowego czy udaru mózgu. Na podstawie badań na zwierzętach, naukowcy zauważyli, iż EGCG sprzyja zdrowiu serca zapobiegając przerostowi mięśnia sercowego.

Ø  Choroby sercowo-naczyniowe

Zapobiega gromadzeniu się tłuszczu w tętnicach, według badania opublikowanego w 2013 roku w czasopiśmie „Journal of Biological Chemistry”. Badanie wykazało, że EGCG obecne w zielonej herbacie może redukować poziom cholesterolu, ostatecznie prowadząc do zmniejszenia ryzyka chorób układu sercowo- naczyniowego.

Ø  Wzrost energii

Może zwiększać energię i wzmagać myślenie. Zielona herbata posiada niewielkie ilości kofeiny i, jak przedstawiono w badaniu opisanym w „Nutrition Bulletin” w 2008 roku, poprawia nastrój, funkcje poznawcze i sprawność fizyczną. Zielona herbata zawiera mniej kofeiny niż kawa nie mniej jednak dostarcza L- teaninę, czyli aminokwas o właściwościach uspokajających. W rezultacie, zielona herbata wzbudza poczucie czujności podobnie jak kofeina, ale bez stanu ,,rozstrzęsienia”, który jest często doświadczany jako skutek uboczny picia kawy.

Ø  Ukojenie układu nerwowego

Szybko uspokaja i relaksuje. L-teanina wykazuje właściwości uspokajające, zwiększając poziom dopaminy w mózgu, a także uznaje się, że prowadzi do zmniejszenia ciśnienia krwi. Badania opublikowane w „Trends in Food Science & Technology” wykazały, iż zielona herbata relaksuje zaledwie 40 minut po jej spożyciu, nie stwarzając poczucia senności.

Ø  Spalanie tkani tłuszczowej

Ułatwia spalanie tkanki tłuszczowej. Zielona herbata zwiększa zdolność organizmu do spalania tłuszczu przez termogenezę i utlenianie tłuszczu. Badania opublikowane w czasopiśmie „The American Journal of Clinical Nutrition” wskazują, że połączenie polifenoli i kofeiny z ekstraktu zielonej herbaty spowodowało znaczny wzrost wykorzystania energii w porównaniu z efektem placebo.

Ø  Odżywienie skóry

Może pomóc w zapobieganiu uszkodzeniom skóry i nowotworom. Na podstawie badań na zwierzętach opublikowanych w czasopiśmie „Mutation Research/ Fundamental and Moleular Mechanisms of Mutagenesis” stwierdzono, iż zielona herbata najprawdopodobniej chroni skórę przed brodawczakami i nowotworami indukowanymi przez światło UVA i UVB. Badanie wykazało również lekko obniżone zmiany zapalne indukowane promieniowaniem słonecznym po spożyciu herbaty.

Ø  Zdrowe kości

Może poprawić zdrowie kości. Badanie opublikowane w „Nutrition Research” udowodniło, że bioaktywne składniki zielonej herbaty mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka złamania kości przez zwiększenie ich gęstości mineralnej.

Ø  Mniejsze ryzyko wystąpienia nowotworów

Może obniżyć ryzyko występowania niektórych nowotworów. Badano potencjalną rolę zielonej herbaty w obniżeniu ryzyka wystąpienia nowotworu piersi, jajnika, pęcherza, przełyku i prostaty. W tym kierunku niezbędne są dalsze badania, niemniej jednak dotychczasowe wyniki są bardzo obiecujące.

Ø  Ochrona przed cukrzycą

Zwiększa wrażliwość na insulinę i może chronić organizm przed cukrzycą, a także przed gwałtownymi wahaniami poziomu cukru we krwi, które powodują zmęczenie, drażliwość i zwiększenie apetytu. Badania opublikowane w czasopiśmie „Annals of Internal Medicine” wskazują, że konsumpcja zielonej herbaty (tak samo jak czarnej herbaty oraz kawy) redukuje ryzyko występowania cukrzycy typu drugiego.

Zielona herbata to pyszny i zdrowy napój, który powinien być częścią naszej codziennej diety. Jej właściwości zdrowotne są najbardziej wydajne, kiedy jest spożywana na gorąco z kawałkiem cytryny, ale można ją pić także schłodzoną.

 

PACHNOTKA ZWYCZAJNA

Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens), wygląda niezbyt okazale, bo ma dość grube, zielone lub fioletowe liście i drobne, dzwonkowate kwiaty. Tymczasem jej właściwości lecznicze są nie do przecenienia – to jedna z najbardziej znanych roślin o właściwościach przeciwalergicznych. Łagodzi dolegliwości związane m.in. z sezonowym katarem, uczuleniem na sierść czy roztocza, uczuciem zatkanego nosa. Pachnotka zwyczajna w naturalnym środowisku występuje przede wszystkim w Azji (Chiny, Japonia, Wietnam), gdzie od dawna jest wykorzystywana w medycynie ludowej. Dzięki jednak dość łatwej uprawie hoduje się ją również w innych zakątkach świata, także w Polsce. Pachnotkę zwyczajną wykorzystuje się na kilka sposobów: lecznicze właściwości ma zarówno ekstrakt z liści, jak i olej z jej nasion, które w swoim składzie zawierają wiele cennych substancji, działających przeciwzapalnie, przeciwwirusowo, antybakteryjnie oraz przeciwalergicznie.

 

GINKGO BILOBA (MIŁORZĄB DWUKLAPOWY)

 

Jest to roślina, która pochodzi z Chin i naturalnie występuje w jej południowo-wschodniej części. Należy on do roślin długowiecznych, dożywających nawet 4000 lat. Bywa błędnie nazywany miłorzębem japońskim – być może ze względu na fakt, iż po raz pierwszy do Europy przywędrował on właśnie z Japonii. Najstarszy gatunek miłorzębu dwuklapowego w Polsce można zobaczyć w Łańcucie, gdzie zasadziła go księżna Lubomirska. Ginkgo biloba obecnie zaliczany jest do gatunków reliktowych i endemicznych. Charakterystycznym elementem budowy miłorzębu dwuklapowego są skórzaste i dosyć twarde liście, a kształt blaszki liściowej przypomina wachlarz. To właśnie z nich izoluje się wiele związków chemicznych, które obecnie wykorzystuje się w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym. Surowcem zielarskim są liście. Zawierają one liczne związki z grupy laktonów diterpenowych (ginkgolidy) i seskwiterpenowych (bilobalid), a także fitosterole, flawonoidy, glikozydy oraz specyficzne biflawonoidy. Na uwagę zasługuje fakt, że zarówno bilobalidy i gingkolidy nie były wcześniej znane i wyodrębniono jej jedynie z liści miłorzębu. Tak wyjątkowy skład i szereg substancji nie występujących nigdzie indziej sprawiają, że miłorząb japoński:

·  wspomaga utrzymanie dobrej sprawności umysłowej, jasności myślenia i funkcji poznawczych na co dzień,

·   przyczynia się do utrzymania dobrego słuchu,

· korzystnie wpływa na sprawne myślenie w chwilach wymagających wzmożonego wysiłk umysłowego oraz w sytuacjach zwiększonego napięcia. Uznawane jest za roślinę adaptogenną czyli pomagającą organizmowi przygotować się, a następnie radzić sobie ze stresem,

·  pomaga zachować słabnącą z wiekiem pamięć,

·  wspiera mikrokrążenie w naczyniach mózgowych, przez co przyczynia się do zachowania prawidłowej pracy mózgu,

· zawiera naturalnie występujące antyoksydanty, które chronią komórki organizmu przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.

 

KWASY OMEGA-3

Kwasy omega-3 to związki, które należą do grupy tłuszczów stanowiących bardzo ważny element codziennej diety. Zrównoważona i dobrze skomponowana dieta zdrowego człowieka powinna odpowiadać na jego zapotrzebowanie energetyczne i zawierać wszystkie składniki, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania wszystkich narządów, rozwoju, a także zachowanie dobrego zdrowia.

Najbogatszym źródłem energii w pożywieniu człowieka są tłuszcze, które średnio dostarczają organizmowi ok. 9 kcal energii na każdy ich gram zawarty w pokarmie. Tłuszcze natomiast są źródłem kwasów tłuszczowych, które dzielą się na kwasy tłuszczowe nasycone, kwasy tłuszczowe jednonienasycone oraz kwasy tłuszczowe nienasycone. O ile kwasy nasycone należy ograniczać w swojej diecie, to odpowiednia podaż kwasów nienasyconych pozytywnie może wpłynąć zarówno na sylwetkę, jak i zdrowie człowieka. Kwasy tłuszczowe nienasycone nie podlegają syntezie w organizmie człowieka, dlatego też, aby nie doprowadzić do ich niedoboru, należy je dostarczać wraz z pożywieniem. Kwasy tłuszczowe omega-3 należą do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Ważnym rozróżnieniem nienasyconych kwasów tłuszczowych jest podział na kwasy omega-3 i omega-6. Kwasy tłuszczowe omega-3 dzielą się dalej na:

· kwas eikozapentaenowy (ang. eicosapentaenoic acid, EPA) - to kwas, który znajduje się głównie w rybach i wpływa przede wszystkim na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. To wielonienasycony kwas tłuszczowy, w którym grupa karboksylowa znajduje się na końcu 19-członowego łańcucha węglowodorowego zawierającego 5 wiązań podwójnych;

·  kwas dokozaheksaenowy (ang. docosahexaenoic acid, DHA) - to kwas, który należy do kwasów tłuszczowych, które nie syntetyzują się w organizmie człowieka, choć w niewielkich ilościach może się tworzyć z kwasu linolenowego. Zawiera 6 izolowanych wiązań podwójnych. Źródłem kwasu dokozaheksaenowego są algi oraz ryby, które odżywiają się właśnie algami;

· kwas α-linolenowy (ang. α-linolenic acid, ALA) - to wielonienasycony kwas tłuszczowy o osiemnastu atomach węgla w łańcuchu i trzech podwójnych wiązaniach. Najlepszym źródłem kwasu alfa-linolenowego jest olej lniany, rzepakowy lub sojowy.

Kwasy tłuszczowe omega-3 wykazują silne właściwości prozdrowotne, dlatego warto włączać je do swojej codziennej diety. Wśród właściwości kwasów tłuszczowych omega-3 wymienia się:

· działanie przeciwnowotworowe - poprzez wspomaganie i regulację odporności przeciwnowotworowej kwasy tłuszczowe omega-3 mogą zmniejszać ryzyko zachorowania na raka piersi, okrężnicy czy prostaty. Kwasy tłuszczowe omega-3 zapobiegają rozwojowi raka poprzez aktywację genów związanych z funkcjonowaniem układu odpornościowego oraz blokowaniem rozwoju nowotworów;

·  wspomaganie pracy mózgu - kwasy tłuszczowe omega-3 oddziałują w silny sposób na funkcjonowanie układu nerwowego. Stwierdzono ich wpływ na procesy myślenia, rozumienia czy zapamiętywania. Według badań, osoby, które przyjmowały odpowiednią dawkę kwasów tłuszczowych omega-3 są w mniejszym stopniu narażone na chorobę Alzheimera;

·     poprawa pracy narządu wzroku - kwasy tłuszczowe omega-3 to jeden ze składników siatkówki oka. Niedobór kwasów omega-3 w diecie może doprowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem, co w starszym wieku może skutkować zwyrodnieniami plamki żółtej. Schorzenie to jest najczęstszą przyczyną trwałej utraty wzroku wśród osób dorosłych;

·   wspomaganie pracy serca - kwasy tłuszczowe omega-3 rozrzedzają krew, przez co krwinki nie przyklejają się do uszkodzonych ścian naczyń. To z kolei zapobiega powstawaniu zatorów i zakrzepów. Kwasy omega-3 wpływają też na obniżanie poziomu złego cholesterolu LDL i podnoszenie poziomu dobrego cholesterolu HDL;

·    wzmocnienie kości i stawów - odpowiednia ilość kwasów omega-3 w diecie wpływa na zdrowie kości i stawów. Zmniejsza się ryzyko zapalenia stawów oraz w znacznym stopniu następuje złagodzenie objawów chorób o podłożu reumatoidalnym. Ponadto kwasy tłuszczowe omega-3 wspomagają wchłanianie się wapnia, co istotnie wpływa na budowę i stan kości;

·  przeciwdziałanie alergii i wzmocnienie odporności - kwasy tłuszczowe omega-3   w naturalny sposób zwiększają odporność stymulując układ immunologiczny do wydajniejszego funkcjonowania;

·   korzystny wpływ na skórę - kwasy tłuszczowe omega-3 korzystnie wpływają na stan skóry, zwłaszcza w przypadkach schorzeń o dowiedzionym mechanizmie immunologicznym, czyli np.: atopowe zapalenie skóry lub łuszczyca.

Źródła kwasów omega-3 w diecie

Aby nie doprowadzić do niedoborów kwasów tłuszczowych omega-3 w swojej diecie, należy odpowiednie produkty włączyć na stałe do swojego jadłospisu. Najbogatsze źródła kwasów tłuszczowych DHA i EPA to:

·         świeży łosoś;

·         wędzona makrela;

·         sardynki w oleju;

·         pstrąg;

·         śledź solony;

·         makrela świeża;

·         karp hodowlany;

·         mintaj;

·         panga;

·         tilapia;

·         tran;

Natomiast kwasy tłuszczowe ALA znajdują się przede wszystkim w oleju lnianym, rydzowym, rzepakowym i sojowym, a także orzechach włoskich, siemieniu lnianym oraz nasionach chia.

Jak wybierać najbardziej wartościowe kwasy omega-3?

Samo włączanie odpowiednich produktów do diety nie zawsze wiąże się z dostarczaniem wartościowych kwasów omega-3. Przy komponowaniu jadłospisu i kupowaniu składników warto pamiętać o kilku prostych zasadach:

· kupuj małe ryby - ryby o niewielkim rozmiarze kumulują w sobie znacznie mniejsze pokłady metali ciężkich niż ryby duże, dlatego też małe ryby są zdrowsze dla człowieka;

·   sprawdzaj miejsce połowu ryb - miejsca połowu powinny być certyfikowane. Zbiorniki wodne na południowym Pacyfiku są optymalnym źródłem kwasów omega-3;

·  weryfikuj czas przetworzenia - rybi olej z łatwością podlega niekorzystnym dla zdrowia procesom utleniania, dlatego też najzdrowsze są kwasy omega-3, które zostały pozyskane w jak najkrótszym czasie od połowu ryb;

· sprawdzaj barwę oleju - im jaśniejsza jest barwa oleju pozyskanego z tłuszczu ryb, tym wyższa jest jakość produktu;

·  sprawdzaj zapach i smak - olej pozyskiwany z tłuszczu ryb powinien mieć delikatny i świeży zapach i smak;

·  stawiaj na naturalną postać kwasów omega-3 - kwasy omega-3 zawarte w produkcie powinny występować w postaci trójglicerydów, czyli w takiej postaci jak występuje w rybach. Unikaj kwasów tłuszczowych w postaci estrów etylowych.

Jakie jest zapotrzebowanie organizmu na kwasy omega-3?

·         niemowlęta i dzieci w wieku 7-24 miesięcy - 100 mg;

·         dzieci i młodzież w wieku 2 – 18 lat – DHA i EPA 250 mg;

·         osoby dorosłe – DHA i EPA – 250 mg;

·         kobiey ciężarne i karmiące piersią – EPA 250 mg, DHA 100 – 200 mg.

 

L-KARNITYNA

L-karnityna jest organicznym związkiem chemicznym, który syntetyzowany jest z dwóch aminokwasów – lizyny i metioniny – w wątrobie, nerkach i mózgu człowieka. Organizm dorosłego człowieka zawiera około 20 g L-karnityny zlokalizowanej głównie w mięśniach szkieletowych i sercu (ok. 98%).

Karnityna występuje w organizmie w postaci dwóch izomerów optycznych: o konfiguracji względnej D lub L. Jednak tylko forma L wykazuje aktywność biologiczną i w tej postaci karnityna powinna być obecna w codziennej diecie lub suplementowana.

L-karnityna pełni ważną rolę w metabolizmie lipidów, ponieważ transportuje długołańcuchowe kwasy tłuszczowe do mitochondriów, gdzie ulegają one przemianom (beta-oksydacji), w wyniku których powstaje energia niezbędna do funkcjonowania komórek. L-karnityna jest zatem transporterem hydrofobowych cząsteczek przez nieprzepuszczalną dla nich błonę mitochondrialną. Równocześnie usuwa z mitochondriów krótko- i średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które w zbyt dużym stężeniu wykazują działanie toksyczne. Dodatkowo wykazuje zdolność do obniżania poziomu cholesterolu i triacylogliceroli.

Oprócz udziału w metabolizmie lipidów L-karnityna uczestniczy w metabolizmie rozgałęzionych aminokwasów (waliny, leucyny, izoleucyny) oraz w przemianach węglowodanów. Ma również działanie antyoksydacyjne, chroni komórki przed działaniem reaktywnych form tlenu, a tym samym stabilizuje błony komórkowe i dba o prawidłowe działanie kanałów jonowych. Chroni m.in. błony erytrocytów i naczynia krwionośne, dzięki czemu nie dopuszcza do rozwoju zmian miażdżycowych. Ma zdolność do chelatowania niektórych pierwiastków (np. żelaza, ołowiu, kadmu), umożliwiając ich transport i usuwanie ich nadmiaru z organizmu.

L-karnityna, umożliwiając zamianę tłuszczu zapasowego w energię, przyczynia się do szybszej redukcji tkanki tłuszczowej.

Dzienne zapotrzebowanie na L-karnitynę dla zdrowej, dorosłej osoby wynosi ok. 15 mg i jest zaspokajane przez endogenną syntezę oraz dietę.

Karnityna jest dostarczana w pokarmie głównie z mięsem (najwięcej z baraniną, wołowiną, wieprzowiną, mięsem ryb; najmniej z drobiem) i przetworami mlecznymi. W pokarmach roślinnych występuje w śladowych ilościach. Stwierdzono jej obecność m.in. w awokado, nasionach soi, ziarnach zbóż.

L-karnityna przyjęta z pożywieniem wchłania się w ilości 50–85% w przewodzie pokarmowym. Karnityna przyjęta w postaci suplementu przyswaja się już tylko w 15–18%.

Stosując suplementację L-karnityny, możemy przeciwdziałać zaburzeniom wynikającym z niedoborów pierwotnych lub wtórnych. Długoterminowe uzupełnianie L-karnityny może normalizować zmiany w mięśniach i w układzie sercowo-naczyniowym.

Wciąż brak ostatecznie ustalonych dawek dziennych L-karnityny jako suplementu. W źródłach wahają się one od 100 mg do 2 g dziennie w dawkach podzielonych. W aptekach dostępne są preparaty z L-karnityną w formie tabletek lub kapsułek, jedno- lub wieloskładnikowe, o różnych wskazaniach. Sposób zażywania i ewentualne wątpliwości należy skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.

 

PRZYPRAWY, KTÓRE KORZYSTNIE WPŁYWAJĄ NA ZDROWIE:

CYNAMON

Cynamon jest pełen wartości odżywczych. “Zawiera żelazo, wapń i mangan. W swoim składzie posiada bardzo dużą ilość przeciwutleniaczy i posiada wiele korzyści dla zdrowia” – mówi Vandana Sheth (RDN, CDE). Dodatkowo podkreśla, że badania sugerują, iż cynamon może pomóc kontrolować stężenie glukozy we krwi i ciśnienie krwi u osób z cukrzycą typu 2. Aby czerpać z niego jak największe korzyści, można go dodawać do płatków owsianych, smoothie czy jogurtu lub posypać go nawet na tosty. Można go również zmieszać z przygotowanym ciastem do muffinków i babeczek. Oprócz śniadania, posyp odrobiną cynamonu warzywa takie jak marchewka lub pieczone słodkie ziemniaki. Cynamon od dawna wykorzystywany jest do celów leczniczych, ponieważ jest cennym źródłem błonnika, żelaza, wapnia. Wzmacnia w stanach osłabienia, dodaje energii poprawia krążenie i trawienie. Pomaga też zwalczać biegunki, ból i nudności, obniża poziom złego cholesterolu, reguluje poziom cukru we krwi i zapobiega powstawaniu wrzodów.

KARDAMON

Kardamon ma długą historię jako środek na łagodzenie różnego rodzaju dolegliwości brzucha. Kardamon zawiera fitochemiczną substancję cyneol, który ma właściwości antyseptyczne. Posiada również pyszny aromat – kardamon dodany do herbaty nadaje jej charakterystyczny smak. Aby zlikwidować nieświeży oddech oraz wyleczyć ból gardła, dodaj kardamon do herbaty, kawy, gorącej czekolady lub gorącego mleka. Spróbuj też dodać całe strąki do gotującej się wody z ryżem, tak jak robią to Hindusi lub mieszkańcy Bliskiego Wschodu. Podczas pieczenia, sproszkowany kardamon można dodać do ciasta, babeczek i ciasteczek. Kardamon jest jedną z najcenniejszych i najdroższych przypraw na świecie. Ma intensywny korzenny smak, łagodny aromat i poprawia smak potraw słodkich i pikantnych. Z właściwości korzystnych dla zdrowia znany jest jego wpływ na układ trawienia: wzmacnia organizm, łagodzi powstawanie gazów i kolki, ułatwia wchłanianie i trawienie białek. Działa także moczopędnie oraz przeciwdziała zapaleniom jamy ustnej. Ponadto łagodzi bóle reumatyczne, zapobiega rozwojowi wirusów, pomaga w leczeniu astmy, zapalenia oskrzeli i trzustki. Kardamon ma wpływ na wzmacnianie organizmu i jego pobudzenie, przez co jest znany jako jeden z afrodyzjaków.

KOPER WŁOSKI

Według zielarza Kirsten Hartviga, autora książki kucharskiej “Uzdrawiające Przyprawy” (Healing Spices Cookbook) koper jest bardzo dobrym źródłem witaminy C. Jak zaznacza, regularne spożywanie kopru to dobry sposób wspierania układu odpornościowego. Świeży koper włoski jest idealnym dodatkiem do sałatek, zup i gulaszu. Hartviga dodaje, że suszone nasiona kopru są wykorzystywane w daniach rybnych, szczególnie z tłustych ryb, ponieważ nasiona poprawia smak i trawienie tłuszczów. Również liście rośliny kopru mają bardzo dobry smak. Posiekane, świeże liście można posypać na jogurt, tofu lub warzywa.

PIEPRZ CAYENNE

Pieprz cayenne jest znany ze swoich właściwości uśmierzających ból. Okazuje się również, że może on wspomóc odchudzanie. W badaniu opublikowanym w marcu 2011 roku ”Physiology and Behavior”, uczestnicy, którzy dodali pół łyżeczki pieprzu cayenne do swoich posiłków spalił więcej kalorii. Zielarz Kirsten Hartviga zaleca stosowanie pieprzu cayenne do sosów i zapiekanek, aby dodać ostrości oraz jakości smaku. Doradza również zachowanie umiaru podczas dodawania cayenne do potraw. “Należy uważać, aby nie używać więcej niż jest to potrzebne,” – dodaje. “Ciężko jest później zniwelować ten ostry smak, jednak pomóc powinno mleko lub olej kokosowy”.

KURKUMA

Ta jasna, pomarańczowo-żółta przyprawa zawiera curcumin – przeciwutleniacz. Badania opublikowane w grudniu 2011 w “Journal of Biological Chemistry” pokazują, że kurkumina może powstrzymywać gen odgrywający rolę w rozwoju i progresji raka piersi poprzez poprawę skuteczności chemioterapii i leków, a także zmniejszenie oporności na leki. Jeśli chodzi o dodawanie kurkumy do swojej diety, nie ma co się obawiać o ilości, mówi dietetyk Vandana Sheth. “Ludzie często nie wiedzą, jaką potrawę z dodatkiem kurkumy zrobić, jednak może ona być dodawana do każdego dania czy warzyw. W smaku jest ona trochę podobna do curry” mówi Sheth. Dodaje również: “Dobrze jest pamiętać, że suszona kurkuma ma intensywny smak i najlepiej jest ją trochę ugotować przed spożyciem”. Mówi się o niej "najzdrowsza przyprawa świata". Kurkuma przede wszystkim łagodzi dolegliwości żołądkowe, a zawarte w niej substancje mają właściwości grzybobójcze, bakteriobójcze i przeciwwirusowe. Działa silnie przeciwzapalnie, przeciwdziała sklejaniu się płytek krwi, oczyszcza wątrobę z toksyn. Jednak największym odkryciem naukowców jest niezwykłe działanie składnika kurkumy - kurkuminy. Ma właściwości cytotoksyczne, czyli niszczy komórki nowotworowe, oszczędzając przy tym zdrowe komórki i w żaden sposób nie wpływając na DNA człowieka. Substancja ta wysyła sygnał, który ma rozpocząć proces samotrawienia się nowotworu. Ważne, aby kurkumę łączyć z pieprzem cayenne albo papryką w proszku, ponieważ te przyprawy wzmacniają antyoksydacyjne działanie kurkumy.

GOŹDZIKI

“Goździki są przyprawą, która zawiera bardzo duże ilości przeciwutleniaczy” – mówi dietetyk Vandana Sheth. W 2010 opublikowane badania w “Nutrition Journal” pokazały, że goździki posiadają najwyższą zawartość antyoksydantów w porównaniu do innych popularnych ziół i przypraw. Aromatyczne goździki są wszechstronne, ale czasem można mieć problem do jakich posiłków i przekąsek mogłyby pasować najlepiej. “Spróbuj dodać mielone goździki zamiast cynamonu i imbiru do wypieków lub płatków owsianych,” sugeruje Sheth. Goździki mogą być również dodane do babeczek, chleba i ciast. Goździki są doskonałą przyprawą do przetworów owocowych, mięsnych i wyrobów cukierniczych. Mają właściwości antyseptyczne, antybakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne. Stosowane są w stomatologii jako skuteczny środek przeciw bólowi zębów, jak również w ziołolecznictwie jako przeciwutleniacz, środek poprawiający przemianę materii, stymulujący organizm, usuwający zmęczenie i wyczerpanie psychiczne.

IMBIR

Nazywany jest dziwną przyprawą. Imbir ma wiele związków, w tym gingerole, które korzystnie wpływają na zdrowie – mówi Vandana Setowe (RDN). “Imbir były stosowany do leczenia przeziębienia, zaburzeń żołądkowo-jelitowych i choroby lokomocyjnej. Badania na zwierzętach wykazały, że imbir może chronić nasze tkanki i narządy przed uszkodzeniem oksydacyjnym i zapobiec rozwojowi raka” wyjaśnia Sheth. Imbir to pyszny dodatek do herbaty, koktajli, zbóż i jogurtów. Zrób chleb imbirowy – śniadaniowy przysmak, który posmarujesz masłem i polejesz go miodem, a na koniec posypiesz imbirem. “Dodawanie świeżo startego imbiru na smażone warzywa, sosy do sałatek i marynat dodaje azjatyckiego, pysznego smaku potrawom” – mówi Sheth. Również imbir znany jest ze swoich właściwości leczniczych i pobudzających. Wspomaga trawienie, poprawia krążenie, działa odkażająco i przeciwzapalnie. Łagodzi mdłości i migreny, reguluje pracę woreczka żółciowego, przeciwdziała nadmiarowi gazów w jelitach oraz zmniejsza wydzielanie kwasów żołądkowych. Świeży imbir zalany gorąca wodą, z dodatkiem łyżeczki miodu i soku z cytryny łagodzi objawy przeziębienia. Posiada bardzo szerokie spektrum działania – antybakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwpasożytnicze, przeciwutleniające. To potężna dawka bioaktywnych związków, które wspierają zdrowie twojego organizmu. Imbir ze względu na właściwości przeciwzapalne pomaga w zwalczaniu bólu. To nie wszystko. Składniki chemiczne zawarte w imbirze hamują rozrastanie się komórek rakowych piersi nie wpływając jednocześnie na rozwój zdrowych komórek. Proces ten polega na niszczeniu tylko tych "złych".

GAŁKA MUSZKATOŁOWA

Gałka muszkatołowa może zmniejszyć częstotliwość wizyt u dentysty. Wyniki badań in vitro na Uniwersytecie w Pawii we Włoszech, opublikowanym w “Current Opinion in Biotechnology” w 2011 roku wykazały, że związek antybakteryjny zawarty w tej przyprawie, zwany macelignan, likwiduje miejsca, w których gromadzą się drobnoustroje. Ponadto gałka muszkatołowa może złagodzić problemy trawienne takie jak niestrawność i gazy. Eksperci radzą, aby nie używać jej w zbyt dużych ilościach. Tak więc, na problemy żołądkowe posyp tylko szczyptą gałki muszkatołowej płatki, które bogate są w błonnik. Można również dodać 1/4 łyżeczki do mielonej kawy.

SZAFRAN

Przyprawa ta może być naturalnym środkiem przeciwdepresyjnym. Badania nad szafranem, w 2006 roku, które ukazały się w “Phytomedicine” sugerują, że buduje on nastrój i łagodzi objawy PMS. Proces pracochłonne produkcji szafranu sprawia, że jest to najdroższa przyprawa na świecie. Przechodzi on długą drogę nim znajdzie się w kuchni – mówi zielarz Kirsten Hartviga. “Potrzebna jest tylko szczypta, aby urozmaicić całą potrawę”. Dodaj szafran z Bliskiego Wschodu, Afryki i Europy do gulaszu czy zup.

CZOSNEK

“Coraz więcej badań naukowych potwierdza korzystny wpływ czosnku na układ krążenia, obniżenie cholesterolu, zmniejszenie zakrzepów krwi i zapobiegnie agregacji płytek krwi” – mówi zielarz Kirsten Hartviga. Czosnek ma wiele zastosowań kulinarnych, dodaje. “Kruszenie, cięcie lub siekanie czosnku wydobywa dość silny, ostry smak, który jest bardzo popularny w kuchni na całym świecie.  Możemy go dodać wszędzie, do sosów, pesto, marynat, masła, zapiekanek, gulaszu i wielu innych potraw”. Sprawdza się również przy przeziębieniu. W takiej sytuacji można dodać posiekany czosnek do gorącej wody i zrobić herbatę. Czosnek jest tradycyjnym lekarstwem na przeziębienia.

KMINEK

Kminek jest dobrym źródłem żelaza i wykazuje działanie obniżające poziomu glukozy – mówi Vandana Sheth, dietetyk z Akademii Żywienia i Dietetyki (Academy of Nutrition and Dietetics). Kminek ma właściwości antybakteryjne i okazuje się skuteczny w zabijaniu bakterii związanych z chorobą wrzodową żołądka – zauważa Sheth. Przyprawa ta często spotykana jest w potrawach meksykańskich, tajskich, wietnamskich, greckich, śródziemnomorskich oraz indyjskich. Aby poczuć smak i aromat kminku wrzucić nasiona do warzyw, zalej oliwą z oliwek i upiecz w piecu.

OREGANO

Naukowcy z American Chemical Society wykazali, że oregano ma najwyższy poziom przeciwutleniaczy ze wszystkich ziół. Przyprawie tej, zwanej czasami dzikim majerankiem, przypisuje się także zasługi w walce z cukrzycą. Popularny jest również olejek z oregano (z 80 proc. obecnością karwakrolu), który ma działanie bakterio- i grzybiczobójcze. Oregano jest potężną siłą żywieniową i medyczną, przez wielu uważaną za jeden z najdoskonalszych antybiotyków stworzonych przez naturę. A to wszystko dzięki zawartości: flawonoidów i polifenoli, pinenu oraz limonenu, które mają właściwości medyczne.

BAZYLIA

Bazylia posiada walory nie tylko smakowe, to samo zdrowie. Wpływa na nasz system nerwowy i trawienny. Dlatego warto całymi garściami sypać ją do potraw. Dzięki silnie przeciwzapalnemu beta-kariofilenowi, bazylia może być pomocna w leczeniu zapaleń stawów i jelit. Przynoszą ulgę w kaszlu, mogą również "rozluźnić" mięśnie w układzie trawiennym, czyniąc z oregano wsparcie dla trawienia.

LUBCZYK

Lubczyk to rewelacyjne zioło, bez którego trudno wyobrazić sobie wiele potraw, np. rosół lub bulion wegetariański. To on nadaje zupom ten specyficzny, rosołowy smak. Na rynku przypraw znajdziemy go zarówno w postaci suszonych liści, jak i rozdrobnionego korzenia. Nie zapominajmy też o świeżym lubczyku dostępnym w doniczkach. Okazuje się, że roślina ta jest nie tylko bardzo smaczna i esencjonalna, ale i bogata w cenne dla zdrowia właściwości. jest pomocny przy problemach z układem moczowym, np. podczas zapalenia pęcherza, ma działanie przeciwzapalne.

PIETRUSZKA

Najczęściej dodajemy ją do niedzielnego rosołu, a powinniśmy... do wszystkiego! Np. jako dodatek do sałatek, surówek, koktajli czy głównych dań. Ta przyprawa istotnie wpływa na zmniejszenie poziomu cukru we krwi. Poza tym przypisuje się jej również pozytywny wpływ na proces trawienia i funkcjonowanie układu moczowego.

KOZIERADKA

Przynosi ona rewelacyjne efekty, jeśli chodzi o porost i powstrzymywanie wypadania włosów. Jest tutaj jednak pewien haczyk – nie sposób oprzeć się wrażeniu, że pachnie się rosołem lub curry. Jej smak jest delikatnie gorzki, co pomaga w zrównoważeniu słodkiego smaku gotowanych w bulionie warzyw. działa przeciwzapalnie, pobudza wydzielanie soku trzustkowego, żołądkowego i jelitowego (wspomaga pracę układu pokarmowego), poprawia odporność (poprzez wsparcie produkcji krwinek białych i czerwonych).

ESTRAGON

Estragon posiada różne właściwości lecznicze. Między innymi uzupełnia niedobór witaminy A, która w naszym organizmie odpowiedzialna jest za proces widzenia oraz pozytywnie działa na układ immunologiczny, co powoduje, że wzmacnia się nasza odporność. Estragon zwalcza również brak apetytu, ma działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Co ważne, wpływa też na obniżenie cholesterolu, a dodatkowo zawiera kwasy organiczne oraz takie minerały, jak magnez, potas, żelazo czy cynk. Warto wiedzieć, że dawniej stosowano go jako lek na epilepsję, migrenę, a także cukrzycę. Do potraw powinny dodawać estragon osoby, które cierpią na nadciśnienie tętnicze. Jest to aromatyczne ziele o korzennym zapachu i nieco gorzkim smaku. Dawniej szczególnie znane i cieszące się powodzeniem w barwnej i bogatej kuchni arabskiej. Dzisiaj jest najbardziej popularne w kuchni francuskiej, choć coraz częściej wprowadza się je do kuchni polskiej, gdzie uatrakcyjnia smak naszych potraw. "Wężowe ziele" dominuje wśród innych ziół, ze względu na intensywny, wyraźny i specyficzny. Jeżeli nie chcemy, aby w potrawie był wyczuwalny zbyt gorzki posmak, przyprawę należy dodać na sam koniec gotowania. Estragon to ziele, które jest uprawiane w wielu krajach świata. Pochodzi z rejonu Morza Kaspijskiego i Syberii. Jest wieloletnią, aromatyczną byliną.

TYMIANEK

Wspomaga układ krążenia i ukrwienie skóry. Działa przeciwbakteryjnie. Ma działanie antyseptyczne – jest korzystny w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych. Poza tym przeciwdziała procesom gnicia i powstawaniu pleśni. Wspomaga usuwanie nadmiaru śluzu. Działa rozkurczowo. Wzmacnia układ pokarmowy zwłaszcza żołądek i jelita oraz pobudza wydzielanie soków żołądkowych. Wspomaga też wątrobę i ma działanie przeciwzapalne. Podnosi nastrój.

SZAŁWIA

Ma działanie antyseptyczne przez co wspomaga walkę z infekcjami, bólem gardła, przeziębieniem. Wzmacnia nasz system immunologiczny oraz działa antywirusowo i antybakteryjnie. Łagodzi objawy menopauzy. Poza tym pobudza przemianę materii i wspomaga procesy trawienne (zwłaszcza trawienie tłuszczów). Działa oczyszczająco na jelita i żołądek. Szałwia niweluje też nadmierną potliwość. Ma działanie przeciwskurczowe. Wpływa korzystnie na astmę i łagodzi bóle głowy. Dobra dla układu nerwowego – ma działanie uspokajające, łagodzi stany nerwowości, lęku i apatii, wspomaga dobry sen. Poprawia też zdolności umysłowe.

MIĘTA

Wspomaga trawienie, łagodzi wzdęcia i przeciwdziała niestrawności. Wspomaga pracę wątroby. Przeciwdziała nudnościom i wymiotom. Korzystnie wpływa na drogi oddechowe i działa przeciwbakteryjnie, a także antywirusowo przez co łagodzi infekcje i przeziębienie. Łagodzi ból głowy. Wzmacnia organizm. Ma działanie rozkurczowe. Poza tym relaksuje, jest korzystna w stanach napięcia psychicznego i dobrze wpływa na sen

CZARNUSZKA

·         uznaje się ją za naturalny antybiotyk

·         pomocna w leczeniu candidy

·         wykazuje właściwości przeciwzapalne i antynowotworowe

·         obniża poziom glukozy we krwi

·         działa antyalergicznie (pomaga łagodzić objawy alergii)

·         poprawia laktację

·       wspiera układ pokarmowy – zapobiega wrzodom żołądka powstającym pod wpływem substancji drażniących

·         poprawia odporność organizmu

·         jest bogata w nienasycone kwasy tłuszczowe, białka, różne witaminy i minerały

ROZMARYN

·         stabilizuje błony biologiczne

·         chroni przed szkodliwym promieniowaniem UV

·         działa przeciwzapalnie

·         przeciwutleniająco

·         przeciwmutagennie

·         przeciwbakteryjnie

·         przeciwgrzybiczo

·         przeciwnowotworowo

·         przeciwwirusowo

CZĄBER

Cząber ma liczne właściwości lecznicze:

·         antyseptyczne

·         moczopędne

·         wiatropędne

·         przeciwzapalne

·         wykrztuśne

·         przeciwbólowe

·         lekko obstrukcyjne

·         poprawiające trawienie

·         pobudzające apetyt

POKRZYWA ZWYCZAJNA

Ta wszechobecna roślina, której zazwyczaj się wystrzegamy w obawie przed poparzeniem, ma swoje właściwości lecznicze. Wyciągi i napary z jej liści pomagają przy stanach zapalnych dróg moczowych i przewodu pokarmowego, takich jak nieżyt żołądka, jelit oraz biegunki. Odwary z liści i korzenia pokrzywy pomagają również w walce z łupieżem i łojotokami. Pokrzywy zbieramy w okresie od czerwca do września.

RUMIANEK

Rośnie dziko na łąkach i polach uprawnych, ale także uprawiany jest na plantacjach. Napar z rumianku to dobre remedium na stany zapalne przewodu pokarmowego, a także zgagę i brak apetytu. Można stosować go zewnętrznie i wewnętrznie jako napar. Zastosowanie zewnętrzne uśmierza świąd, zaczerwienienia, dolegliwości oczu, a także wspiera leczenie odleżyn. Kwiaty rumianku zbieramy od maja do jesieni. Należy z niego korzystać ostrożnie, ponieważ często powoduje nadwrażliwość i reakcje alergiczne.

MNISZEK LEKARSKI

Wykorzystuje się zarówno jego kwiaty, jak też korzeń i liście. Mniszek lekarski okaże się pomocny przy problemach z nerkami, wątrobą, nieżytami jamy ustnej i górnych dróg oddechowych oraz niektórych problemach ze skórą. Stosuje się go również w kosmetyce, pod postacią okładów na kurzajki, brodawki czy kłykciny.

DZIURAWIEC

Ziele o wyjątkowo wszechstronnym zastosowaniu, które można znaleźć na łąkach, polach i w okolicznym gąszczu. Charakterystyczne ziele o żółtych, drobnych kwiatkach sprawdzi się w postaci naparu jako remedium na problemy wątrobowe, z układem moczowym, a także żołądkowe. Warto po nie sięgnąć przy kamicy żółciowej, zastoju żółci w pęcherzyku żółciowym, stanach zapalnych błony śluzowej żołądka, dnie moczanowej, problemach z oddawaniem moczu. Ponadto ziele dziurawca ma działanie uspokajające oraz sprawdza się     w terapii odmrożeń, oparzeń oraz trudno gojących się ran. Redukuje stany zapalne gardła i dziąseł. Kwiatów dziurawca należy się spodziewać na łąkach między czerwcem a sierpniem. UWAGA! Dziurawca nie łączy się z wieloma innymi ziołami!

KWIATOSTAN LIPY

Jej pięknie pachnące kwiaty zbieramy pod koniec czerwca lub w lipcu. Napar z kwiatów lipy jest znany przede wszystkim ze swych właściwości napotnych, tak więc stosuje się go w gorączce, przy anginie, zapaleniu górnych dróg oddechowych i przeziębieniach. Zewnętrznie stosowany uśmierza świąd i podrażnienia skóry.

BABKA LANCETOWATA

Można ją znaleźć praktycznie na każdym trawniku. W ziołolecznictwie stosuje się jej w pełni wykształcone liście, które można zbierać w okresie od maja do września. Okłady z odwarem z liści babki pomagają przy uszkodzeniach skóry i stanach zapalnych warg sromowych. Popijanie takiego odwaru pomaga z kolei w przewlekłych nieżytach żołądka, uszkodzeniu błon śluzowych przewodu pokarmowego oraz bezkwaśności

SKRZYP POLNY

Skrzyp polny jest bogatym źródłem substancji o działaniu prozdrowotnym: polifenoli, składników mineralnych (potasu, magnezu, krzemu), kwasów organicznych, steroli roślinnych oraz saponin. Wzmacnia, regeneruje, oczyszcza, odtruwa oraz działa przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie. Szczególnie ceniony jest ze względu na obecność łatwo przyswajalnego krzemu, który działa na cały organizm, a w szczególności na tkankę łączną zapewniając jej odpowiednią elastyczność, narządy wewnętrzne, skórę, włosy, paznokcie, kości i naczynia krwionośne. Zapewnia zdrowy wygląd włosów, paznokci (zapobiega ich łamliwości)  oraz skóry, a także utrzymuje elastyczność naczyń krwionośnych i zapobiega odkładaniu w nich związków tłuszczowych. Chroni przed krystalizacją składników mineralnych w moczu, a dzięki temu tworzeniu się kamieni moczowych. W obrębie dróg moczowych wykazuje również działanie przeciwzapalne i przeciwkrwotoczne, jak też moczopędne. Skrzyp polny zwiększa krzepliwość krwi i działa krwiotwórczo (zwiększa stężenie hemoglobiny i ilość czerwonych krwinek), dzięki czemu może być stosowany pomocniczo w: niedokrwistości, zaburzeniach krzepnięcia krwi

LAWENDA LEKARSKA

Lawenda lekarska uprawiana jest na całym świecie, w wielu przypadkach jedynie w celach ozdobnych, a warto wiedzieć, że jej walory nie kończą się na wyglądzie i zapachu. Lawenda bowiem charakteryzuje się również cennymi właściwościami leczniczymi, a ponadto jest surowcem do otrzymywania miodu. Do ważnych składników lawendy lekarskiej mających korzystne oddziaływanie na organizm człowieka należą: olejek lawendowy i związki fenolowe (flawonoidy, fenolokwasy, garbniki, kumaryny). Dzięki związkom fenolowym lawenda wykazuje działanie: przeciwzapalne, przeciwutleniajace, przeciwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwnowotworowe, a także uszczelniające naczynia krwionośne. Olejek lawendowy jest źródłem takich związków jak: terpeny i antocjany

ŻEŃ – SZEŃ

Żeń – szeń bardzo często kojarzony jest z działaniem poprawiającym pamięć i koncentrację, co potwierdzają wyniki badań klinicznych oraz monografie ESCOP i WHO. Ponadto żeń – szeń wykazuje właściwości wzmacniające przy wyczerpaniu, osłabieniu i zmęczeniu, poprawia wydolność fizyczną i psychiczną oraz pomaga w rekonwalescencji. Charakteryzuje się działaniem modulującym układ odpornościowy, zwiększającym stężenie serotoniny i dopaminy, przeciwbólowym oraz antystresowym. Usprawnia działanie naczyń krwionośnych, poprawia funkcjonowanie gospodarki węglowodanowej poprzez zwiększenie wydzielania insuliny, ma właściwości przeciwnowotworowe. Korzeń żeń – szenia dawkuje się w ilości 0,5 g do 2g na dobę, a czas trwania kuracji powinien wynosić minimum 8 tygodni, a maksymalnie 3 miesiące bez przerwy. Warto mieć na uwadze, że zbyt duże dobowe dawki mogą działać nasennie, a zbyt długi okres stosowania preparatów z żen - szenia może prowadzić do: wzrostu ciśnienia krwi,zaburzeń snu, bólów głowy i hiperkortylozemii.

RODZAJE PIEPRZU

Właściwie tylko trzy rodzaje pieprzu, które możemy znaleźć na półkach z przyprawami są owocami rośliny Piper nigrum. W zależności od czasu zbiorów i procesu suszenia różnią się one kolorem i smakiem. Na rynku dostępne są też różne mieszanki lub przyprawy, które pieprzem są tylko z nazwy.

·       PIEPRZ CZARNY: To ten rodzaj pieprzu używany był w starożytności a średniowieczni kupcy dorabiali się na nim majątku. Pieprz czarny to najpopularniejszy i najostrzejszy rodzaj. Aby otrzymać przyprawę w formie znanej nam z kuchni zbiera się niedojrzałe owoce rośliny gatunku Piper negri i suszy je. Podczas tego procesu, dzięki działaniu enzymów ziarna otrzymują swów kolor i strukturę. Najlepszy gatunek pieprzu czarnego można poznać po dużych, dorodnych i matowych ziarnach. Zastosowanie przyprawy jest bardzo szerokie – dodaje się ją m.in. do mięs, ryb, owoców morza, serów, pasztetów, sałatek i dań wegetariańskich oraz sosów.

·     PIEPRZ BIAŁY: Delikatniejszy w smaku, zawierający mniej piperyny i olejków eterycznych pieprz biały wytwarza się z owoców tej samej rośliny co pieprz czarny. Różnica tkwi w sposobie obróbki ziaren. Owoce zbiera się, kiedy w pełni dojrzeją a następnie moczy w wodzie do napęcznienia. Później zdejmuje się z nich zewnętrzną mięsistą warstwę owocu i suszy pozostałą część do uzyskania szaro-mlecznej barwy. Ze względu na subtelniejszy smak i jasny kolor pieprz biały jest stosowany przede wszystkim do zabielanych sosów, jasnych zup (barszcz biały czy żurek), soków warzywnych, serów i deserów.

·    PIEPRZ ZIELONY: Podobnie jak poprzednicy pieprz zielony zrywany jest z pnączy rośliny Piper negri. Tak jak w przypadku pieprzu czarnego zbiory przeprowadza się, kiedy owoce nie są jeszcze dojrzałe. Różnicę stanowi obróbka. Dzięki zastosowaniu specjalnych technologii zielona odmiana pieprzu nie schnie i zachowuje swoją barwę. Ta odmiana jest delikatniejsza i słodsza niż pieprz czarny. Pieprz zielony jest często sprzedawany w wersji marynowanej w zalewie. Podkreśla smak duszonych mięs, sałatek i dipów.

·    PIEPRZ CZERWONY: Choć wyglądem nie różni się bardzo od trzech pozostałych, pieprz czerwony, nazywany też różowym to owoc innej rośliny, nie spokrewnionej z Piper negri. Mowa o pieprzowcu brazylijskim (Schinus terebinhifolius). Owoce te mają kruchą skórkę i wielkość podobną do pieprzu czarnego. Ostrawy posmak, przypominający owoce jałowca, zawdzięczają zawartości kapsaicyny. Ich aromat jest delikatniejszy i słodszy niż innych rodzajów pieprzu. Przyprawę można dodać nie tylko do dań wytrawnych, ale i słodkich. Dobrze sprawdzi się w serowym, a także czekoladowym fondue ze skórką pomarańczową. Dodawany jest również do dań mięsnych, owoców morza, potraw jajecznych i zup.

·     PIEPRZ CAYENNE: Przyprawę tą z pieprzem łączy wyłącznie ostry smak. Papryka kajeńska, bo tak właściwie powinniśmy ją nazywać, to przyprawa wyrabiana z odmiany papryczki Cayenne, kuzynki chili i jalapeño. Pieprz kajeński od wieków wykorzystywany jest nie tylko w kuchni, ale i w medycynie. Ma właściwości oczyszczające, pobudza krążenie i wspomaga trawienie. Na sklepowych półkach możemy też znaleźć mieszankę Chili Pieprz Cayenne. Ostry proszek dodaje się m.in. do gulaszu, dań z fasoli, zapiekanek, makaronów, potraw z jajek, a także deserów i czekolady na gorąco.

·      PIEPRZ SYCZUAŃSKI: Jak sama nazwa mówi, przyprawa wywodzi się z kuchni azjatyckiej, a najczęściej stosowana jest w chińskiej prowincji Syczuan. Wbrew nazwie także nie jest spokrewniona z indyjskim Piper negri. Pieprz syczuański wytworzony jest z zewnętrznych łupin owoców rośliny Zanthoxylum piperitum – żółtodrzewu pieprzowego i jest jednym ze składników najbardziej znanych mieszanek w kuchni chińskiej oraz japońskiej. Aby uwolnić delikatny cytrusowy zapach przed zmieleniem pieprz syczuański powinno się prażyć. Przyprawa, łączona z anyżem i imbirem, służy do doprawienia potraw z kaczki, wieprzowiny i kurczaka. Dodaje się ją także do tradycyjnego tybetańskiego makaronu.

·     PIEPRZ CYTRYNOWY: To mieszanka czarnego lub białego pieprzu ze skórką cytrynową lub kwaskiem cytrynowym. Niekiedy do przyprawy dla wzmocnienia smaku dodaje się także odrobinę kurkumy, cebuli i czosnku. Kwaskowaty aromat świetnie sprawdzi się w dressingach oraz potrawach z grilla. Najczęściej doprawia się nim ryby oraz steki.

·    PIEPRZ KOLOROWY: To nic innego niż mieszanka czterech odmian pieprzu – czarnego, zielonego, białego i czerwonego. Dzięki połączeniu wszystkich rodzajów pieprzu łączy ostry aromat z delikatnym orzeźwiającym posmakiem i nutą słodyczy. Świetnie nadaje się do dań mięsnych, zup, sałatek, a co najważniejsze ze względu na połączenie kolorów, także do dekoracji.

·   PIEPRZ KUBEBA: Ten gatunek pieprzu należy do rodziny pieprzowatych. Uprawia się go głównie na indonezyjskich wyspach Jawie i Sumatrze. Kubeb, bo tak nazywa się tą przyprawę, ma niewielkie rudawe nasiona, przypominające kardamon i częściej stosowany jest w medycynie niż kuchni. Używa się go m.in. jako środka dezynfekującego oraz antybiotyku. Jego smak jest cierpki, podobny do kamfory lub gałki muszkatołowej. W kuchni wykorzystywany jest w formie przyprawy lub octu kubebowego. Dodaje się go przede wszystkim do tradycyjnych potraw indonezyjskich, ale może być też substytutem tradycyjnego pieprzu do doprawiania mięs, serów, pasztetów i przetworów mięsnych.

WŁAŚCIWOŚCI PIEPRZU

Wróćmy na chwilę do czasów średniowiecza, kiedy to pieprz miał ogromną wartość. Nie bez powodu Europejczycy wypływali w długie podróże, aby sprowadzić surowiec na swój kontynent. Przyprawa jest nie tylko doskonałym dodatkiem do potraw, ale i składnikiem stosowanym w medycynie naturalnej. Pieprz wspomaga trawienie i zwiększa przyswajalność m.in. beta-karotenu.  Owoce pieprzu wykazują działanie antyseptyczne i przeciwbakteryjne podobnie jak dostępne w aptekach antybiotyki. Przyprawa pobudza krążenie i wzmacnia system immunologiczny. Olejek pieprzowy jest chętnie stosowany w aromaterapii. Na przeziębienie i problemy z układem oddechowym poleca się inhalacje, a na bóle reumatyczne masaż z jego dodatkiem. Badania dowiodły, że zapach pieprzu czarnego hamuje głód nikotynowy. Przyprawa znajduje także zastosowanie w walce z uciążliwymi insektami. Panie mogą wykorzystać ją również do produkcji domowego peelingu oczyszczającego.

ZDROWSZA SÓL – ZAMIENNIKI

Nie musimy całkiem zrezygnować z soli. Warto po prostu wybrać jej kilka zamienników. Uważa się, że są znacznie zdrowsze, nie zawierają dużej ilości sodu i przyczyniają się do poprawy funkcjonowania organizmu. Jakie są zatem jej rodzaje? Oto kilka z nich:

·SÓL HIMALAJSKA. Zwana najczystszą i jedną ze zdrowszych odmian soli kuchennej. Wydobywana z głębokości nawet 600 metrów w Karakorum w Pakistanie – stąd jej naturalna czystość. Zawiera wiele pierwiastków, które są niezbędne organizmowi do pracy, m.in. jod, żelazo, magnez czy potas. Ma lekko różowawy kolor i charakterystyczny posmak.

·SÓL MORSKA. Otrzymywana w wyniku odparowywania wody morskiej. Bogata w żelazo, jod, mangan, magnez czy fluor.

·SÓL EPSOM. Jej nazwa pochodzi od miasta w Anglii – Epsom, gdzie okryto ją i początkowo odparowywano. To nic innego jak gorzka, biała i przede wszystkim bezzapachowa sól. Naturalny środek, który ma silne działanie zdrowotne oraz kosmetyczne. Wykorzystuje się ją w kuchni, ale i w kosmetyce.

·SÓL CZARNA KALA-NAMAK. To czarna sól himalajska lub nazywana właśnie kala namak. Stosowana głównie w Indiach oraz pozostałych krajach azjatyckich. Składa się ze wszystkich pierwiastków naturalnych. Stanowi idealny zamiennik soli kuchennej, ale także stanowi ciekawy składnik w kosmetyce.

Przyprawy alternatywą dla soli

Naturalne przyprawy również stanowią zdrowe zamienniki soli. W dodatku działają korzystnie, m.in. przyspieszają metabolizm, a więc sprzyjają odchudzaniu i odpowiadają za dostarczenie organizmowi dużej dawki witamin i minerałów. Jakie przyprawy zastąpią sól? Choćby bazylia, oregano, tymianek, czosnek, cząber, natka pietruszki, imbir, majeranek i mięta (np. pieprzowa). Pamiętajmy, że nie musimy całkowicie rezygnować z soli. Wystarczy jedynie ją ograniczyć i zastąpić ciekawymi zamiennikami lub wspomnianymi przyprawami. Z pewnością wpływie to znacznie korzystniej na nasze zdrowie. Wybierajmy po prostu naturalne sole, które nie zostały poddane żadnej uprzedniej obróbce.

ZDROWE ZAMIENNIKI CUKRU

STEWIA. To roślina pochodząca z Ameryki Południowej, która jest słodsza od cukru nawet 200-300 razy, przy czym nie posiada wcale kalorii. Jedna łyżeczka stewii = 1 szklance cukru. Na rynku dostępna jest Stewia suszona, sproszkowana, a nawet w postaci tabletek czy płynu.

KSYLITOL. Cukier pozyskiwany z kory brzozy. Zawiera aż o 40% kalorii mniej niż tradycyjny cukier (240 kcal). Posiada także niski indeks glikemiczny (IG=8). W słodkości jest porównywalny do tradycyjnego cukru w stopniu 1:1. Na rynku dostępny jest w postaci proszku.

ERYTRYTOL. Należy do tej samej grupy związków chemicznych co ksylitol. Naturalnie, w umiarkowanych ilościach występuje w niektórych owocach i pyłkach kwiatowych, ale masowo pozyskuje się go w procesie fermentacji glicerolu. Erytrytol wygląda jak klasyczny biały cukier, ale jest od niego mniej słodki. Jest dobrym zamiennikiem dla diabetyków i osób na diecie bezcukrowej – nie podnosi poziomu glukozy, a jego indeks glikemiczny wynosi 0! Erytrytol nie posiada także praktycznie kalorii. (100 g = 20 kcal).

SYROP KLONOWY. Tradycyjny Kanadyjski syrop klonowy pozyskiwany jest z pni klonów. Nie zawiera on konserwantów i można go przechowywać do 18 miesięcy. Syrop klonowy jest zdrowszy niż tradycyjny cukier, zawiera mniej kalorii, ale zawiera więc nie może być stosowany dla osób na diecie bezcukrowej. Ma zbliżony indeks glikemiczny (IG = 65) do tradycyjnego cukru.

MELASA. To występuje w postaci ciemnobrązowego, wręcz czarnego gęstego syropu. Powstaje jako produkt uboczny przy procesie produkcji cukru, zawiera około 40% – 50% sacharozy. Najpopularniejsza jest melasa trzcinowa i buraczana. Melasa jest mniej kaloryczna niż tradycyjny cukier – 100 g melasy = 290 kcal, ale ma dość wysoki indeks glikemiczny (IG = 70), dlatego nie jest polecana dla diabetyków.

MIÓD. Wszystkim dobrze znany jest naturalny wyrób pszczeli – miód – także jest dobrym zamiennikiem cukru. Jest bardzo słodki i ma podobną kaloryczność do cukru białego (100g miodu = 324 kcal), dlatego nie należy go nadużywać. Ma jednak dużo lepszy skład. Jego głównym składnikiem są cukry – glukoza i fruktoza. W zależności od odmiany miodu, jego indeks glikemiczny waha się pomiędzy 57 – 80. (IG = 57-80). Im więcej fruktozy w miodzie, tym niższy IG. Miód ma działanie prozdrowotne: zabija bakterie, grzyby oraz poprawia funkcjonowanie układu trawiennego i całego organizmu. Pamiętajmy jednak, że dobroczynne działanie miodu zanika w wysokich temperaturach i nie należy go podgrzewać powyżej 40C.

SYROP DAKTYLOWY. Daktyle są naturalnie bardzo słodkie. Dostępne i powszechnie znane są w postaci suszonej, ale także w formie płynnej, w postaci syropu, dużo słodszego niż tradycyjny cukier. Niemniej syrop klonowy jest bardzo kaloryczny i ma dość wysoki indeks glikemiczny (IG = 60), dlatego nie należy go nadużywać.

TAGATOZA. Jest to cukier pozyskiwany jest z laktozy. Tagatoza jest prawie tak słodka jak sacharoza, ale ma dużo mniej kalorii (100g tagatozy = 150 kcal) i niski indeks glikemiczny (IG = 7,5) , jest więc zalecana dla diabetyków. Charakteryzuje się również niskim indeksem glikemicznym (IG=7,5), zalecana jest diabetykom, chorującym na cukrzycę oraz odchudzającym się.

Wszystkie zamienniki cukru zwierają także substancje odżywcze, więc spożywanie ich nie dostarcza nam jedynie „pustych kalorii”.

Na jakie zamienniki cukru lepiej uważać?

Pomimo że obecnie w sklepach mamy duży wybór towarów, a producenci produktów spożywczych prześcigają się w byciu „eko”, „fit”, nie dajmy się zwieść pozorom. Przede wszystkim czytajmy składy i etykiety, nie patrzmy na same etykiety zawierające w sobie dobrze kojarzące się nazwy. Część naturalnych zamienników cukru i słodzików, mimo że dobrze się kojarzą, mają niewielkie wartości odżywcze. Uważajmy na różnego rodzaju syropy – z agawy, brązowego ryżu, a także na popularny cukier trzcinowy lub brązowy. Produkty te – podobnie jak zwykły cukier – są wysokokaloryczne, zawierają jedynie szkodliwe substancje słodzące i fruktozę, czyli są to jedynie puste kalorie.

PESTKI ARBUZA

Pestki arbuza mają zbliżoną wartość odżywczą do innych nasion i pestek i znacznie przewyższają walory odżywcze miąższu owocu. Są dosyć kaloryczne. 100 g suszonych nasion dostarcza 557 kcal, dużo tłuszczu i białka - zawierają go blisko dwa razy więcej niż nasiona słonecznika i migdały.

Dostarczają przy tym dużo argininy – aminokwasu, który wspomaga regulację ciśnienia krwi i zmniejsza ryzyko choroby wieńcowej. Tłuszcze zawarte w nasionach arbuza to nasycone, jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz kwasy omega-6.

Nienasycone tłuszcze wpływają pozytywnie na układ krążenia. Kwasy z rodziny omega-6 są niezbędne do właściwego funkcjonowania organizmu, jednak należy pamiętać o zachowywaniu właściwej proporcji spożycia do kwasów omega-3.

Nadmiar omega-6 może oddziaływać negatywnie na zdrowie. Pestki arbuza dostarczają znaczących ilości magnezu. 30 g dodane np. do owsianki pokrywają zapotrzebowanie na ten składnik w 38 procentach.

Są też istotnym źródłem żelaza, cynku, miedzi i manganu oraz witamin z grupy B, które kontrolują przemiany energetyczne organizmu i wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego.

W pestkach arbuza odkryto bardzo duże ilości związków o charakterze przeciwutleniaczy, które chronią komórki, białka i DNA przed atakami wolnych rodników, dzięki czemu zmniejszają ryzyko nowotworów, cukrzycy typu 2, chorób układu krążenia, neurodegeneracyjnych i ograniczają przedwczesne starzenie.

Antyoksydanty obecne w nasionach to saponiny, alkaloidy, taniny, flawonoidy i związki fenolowe. Stwierdzono także obecność niewielkich ilości szczawianów i fitynianów, które utrudniają wchłanianie składników mineralnych.

 

WODA!!!

Zapotrzebowanie na wodę jest uzależnione od naszej wagi. Im człowiek waży więcej, tym powinien pić więcej wody. Jak już zostało wspomniane, na 1 kg masy ciała przypada ok. 30 cm3 wody na dobę. Istnieje wzór, pozwalający wyliczyć, ile pić wody w zależności od tego, ile ważymy. Warto z niego skorzystać, aby przekonać się, czy w odpowiedni sposób nawadniamy nasz organizm i czy nie narażamy go na ryzyko odwodnienia. Zatem ile wody na kg masy ciała przypada zgodnie ze wzorem? Oto przykład:

60 kg x 30 cm3 = 1,8 l wody

Można również skorzystać z innego wzoru, który wygląda następująco:

1,5 litra + 15 mililitrów wody x każdy kilogram powyżej 20 kg masy ciała, a więc:

1500 ml + 15ml x (60-20) = 1500 ml + 600 ml = 2,1 litra

Niektórzy stosują również zasadę 8x8, która pozwala zaspokoić zapotrzebowanie organizmu na wodę. Łatwo jest ją zapamiętać i równie łatwo stosować. Zgodnie z tą zasadą powinniśmy pić wodę 8 razy dziennie. Każda szklanka powinna mieć 8 uncji, co w przybliżeniu oznacza pojemność naszej typowej szklanki, mającej ok. 250 ml. Jeżeli będziemy wypijać 8 takich porcji, to nasz organizm otrzyma ok. 2 litrów wody. Trzeba jednak wiedzieć, że każdy ma inne zapotrzebowanie na wodę i nie zawsze jest ono równe 2 litrom.

Widzimy jednak różnicę w tych dwóch wynikach. Który jest zatem prawidłowy? Nie jest to różnica duża, ale możemy w takim przypadku uśrednić te wartości, co by oznaczało, że osoba ważąca 60 kg powinna dziennie pić ok. 2 litrów wody.

Zapotrzebowanie na wodę ustalone przez Instytut Żywności i Żywienia (IŻŻ). Zgodnie z normami ustalonymi przez IŻŻ, zapotrzebowanie na wodę na poziomie wystarczającego spożycia kształtuje się następująco:

·         Niemowlęta (0-0,5 lat): 700-1000 ml

·         Niemowlęta (0,5-1 rok): 800-1000 ml

·         Dzieci (1-3 lat): 1250 ml

·         Dzieci (4-6 lat): 1600 ml

·         Dzieci (7-9 lat): 1750 ml

·         Chłopcy (10-12 lat): 2100 ml

·         Chłopcy (13-15 lat): 2350 ml

·         Chłopcy (16-18 lat): 2500 ml

·         Dziewczęta (10-12 lat): 1900 ml

·         Dziewczęta (13-15 lat): 1950 ml

·         Dziewczęta (16-18 lat): 2000 ml

·         Mężczyźni: 2500 ml

·         Kobiety: 2000 ml

·         Kobiety ciężarne: 2300 ml

·         Kobiety karmiące: 2700 ml

Zbyt wysokie spożycie wody może doprowadzić do hiponatremii, czyli niebezpiecznego dla zdrowia, obniżonego poziomu sodu we krwi. W wyniku wypicia dużych ilości wody następuje rozcieńczenie krwi, a nerki nie radzą sobie z pozbyciem się jej nadmiaru. Zbyt niskie stężenie sodu w ustroju zaburza funkcjonowanie mięśni i upośledza przekazywanie impulsów nerwowych. Hiponatremia objawia się przede wszystkim występowaniem bólów głowy, drgawkami, zaburzeniami widzenia i obrzękiem mózgu. W skrajnych przypadkach prowadzi do śpiączki i śmierci. Jednak występuje ona bardzo rzadko i dotyka głównie osoby cierpiące na choroby psychiczne (np. schizofrenię).

Podobnie jak w przypadku zapotrzebowania na wodę, również ilość spożytej wody przyczyniającej się do wystąpienia negatywnych objawów uzależniona jest od wielu czynników. Z tego względu nie ustalono górnego tolerowanego poziomu spożycia wody. Jednak przyjmuje się, że zagrożenie może spowodować jednorazowe wypicie wody w ilości przekraczającej potencjał nerek do usuwania wody, czyli ok. 0,7-1,0 l/godzinę. Uważa się, że niebezpieczne może być spożycie ok. 3,0 l wody w krótkim odstępie czasu.

KĄPIELE:

SIARCZAN MAGNEZU SIEDMIOWODNY (SÓL GORZKA EPSOM, SÓL ANGIELSKA, SÓL RZYMSKA)

Siarczan magnezu siedmiowodny to nieorganiczny związek chemiczny popularnie znany pod nazwą sól gorzka epsom. Jego korzystne działanie dla zdrowia i urody znane jest już od setek lat, z powodzeniem wykorzystuje się go bowiem do przeprowadzania kąpieli relaksujących, a zastosowanie znajduje zarówno w medycynie, jak i kosmetyce. Przeczytaj więcej na temat tego niezwykłego suplementu i zobacz, na jak wiele sposobów może być stosowany. Siarczan magnezu siedmiowodny, ogólnie znany również jako sól gorzka bądź sól angielska to związek chemiczny, który swoje pochodzenie zawdzięcza angielskiej miejscowości Epsom, w której początkowo był wydobywany. Sól epsom wyglądem przypomina zwykłą gruboziarnistą sól kuchenną, którą stosujemy na co dzień, jest biała i łatwo rozpuszcza się w wodzie, cechuje się jednak tym, że w przeciwieństwie do soli zwykłej jest gorzka, nie słona. Związek ten zawiera w sobie bogate pokłady siarki i miedzi, które są bardzo cenne zarówno dla naszego zdrowia, jak i urody. Sól gorzka znalazła bardzo wiele zastosowań zarówno w medycynie, kosmetyce, farmakologii oraz przemyśle. Sól gorzka posiada wiele różnych zastosowań i właściwości, które pozytywnie wpływają na działanie organizmu człowieka. Sól epsom jest pozbawiona zapachu oraz posiada pH neutralne dla skóry. Cechują ją właściwości przeciwgrzybiczne, przeciwtrądzikowe oraz przeciwłojotokowe. Dodatkowo wykazuje przeciwbólowe działanie względem kości i stawów, pozytywnie wpływa na układ nerwowy, oraz jest szeroko stosowana w kosmetyce, jak składnik wzmacniający włosy i niwelujący nieprzyjemne zmiany skórne i trądzikowe. Posiada ponadto właściwości odtruwające oraz przeczyszczające, a także pomaga oczyścić organizm z metali ciężkich. Najbardziej popularnym zastosowaniem soli epsom jest wykorzystanie jej w celu przygotowania relaksujących kąpieli lub wchłanianie jej za pomocą okładów solankowych. Wartościowe środki odżywcze zawarte w soli gorzkiej zatrzymują się w organizmie nawet do 9 godzin, co sprawia, że nasz organizm jest spokojny i zrelaksowany. Pozytywnie wpływa to również na nasz układ nerwowy, zmniejsza bowiem uczucie stresu i niepokoju, a stosowanie kąpieli wodnych z siarczanem magnezu przed snem pomaga łatwo zasnąć i uniknąć problemu bezsenności. Kąpiel taka działa również regenerująco na mięśnie. Sól angielska bywa bardzo często stosowana w medycynie jako substancja przyśpieszająca gojenie się ran. Stosowanie kompresów z soli epsom na miejsca po oparzeniach słonecznych albo ukąszeniach owadów minimalizuje świąd i pieczenie oraz działa przeciwbólowo, regenerując skórę. Dodatkowo warto stosować ją również we wszelkiego rodzaju urazach, takich jak stłuczenia lub siniaki, przyśpiesza ona bowiem gojenie się ran. Ponadto stosowanie kąpieli z siarczanem magnezu niweluje uczucie ciężkich nóg oraz zapobiega skurczom mięśni. Warto także zaznaczyć, że siarczan magnezu ma także wpływ na metabolizm oraz wykazuje działanie przeczyszczające, dzięki czemu jest dobrym sposobem na zaparcia. Warto jednak pamiętać, aby nie stosować go w nadmiarze, aby nie wywołać niechcianej biegunki.

SÓL BROMOWO-JODOWA

W schorzeniach reumatycznych: reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów, zapalenie reumatyczne mięśni i ścięgien, zapalenie korzonków nerwowych, w chorobach przemiany materii (dnawe zapalenie stawów), profilaktyka niedoczynności tarczycy, w ginekologii: przewlekłe zapalenie przydatków, w dermatologii, jako środek pomocniczy: łuszczyca, rybia łuska, wyprysk przewlekły, nerwice naczyniowe, w chorobach układu naczyniowego, zaburzenia ukrwienia obwodowego kończyn. Inhalacje (i kąpiele): przewlekłe choroby dróg oddechowych i zatok obocznych nosa.

Ciepła kąpiel mineralna działa kompleksowo poprzez czynniki termiczne, mechaniczne (ciśnienie hydrostatyczne) i chemiczne. Odpowiednie stężenie roztworu i optymalna temperatura (35-36ºC) działają zarówno na skórę i błony śluzowe, jak i pośrednio na cały organizm.

Odpowiednia temperatura i składniki mineralne kąpieli powodują rozpulchnienie naskórka, umożliwiając wchłanianie składników mineralnych. Powstający na skórze „płaszcz solny” dostarcza długotrwałych bodźców osmotycznych, działa antyseptycznie i wspomaga leczenie chorób skóry. Kąpiele solankowe wywierają działanie przegrzewające silniejsze niż kąpiele wodne, pobudzając procesy biochemiczne w trakcie i przez dłuższy czas po kąpieli. W wyniku serii kąpieli obserwuje się normalizację czynności wegetatywnego układu nerwowego i układu przysadka-nadnercza, co zmniejsza nasilenie objawów schorzeń reumatycznych. Zmniejsza się przewodnictwo skóry, dolegliwości neuralgiczne ulegają osłabieniu, zmniejsza się nerwowość i pobudzenie. Kąpiele i inhalacje ułatwiają likwidację ognisk zapalnych, działają przeciwzapalnie i odkażająco.

Podczas inhalacji rozrzedzeniu ulega śluz zalegający w drogach oddechowych. Roztwór soli jodowo-bromowej działa przeciwzapalnie i antyseptycznie. Związki jodu mogą wpływać na gruczoł tarczowy

Przeciwwskazania

Ostre stany zapalne, niewydolność krążenia, choroby naczyń wieńcowych, wady serca, zaburzenia rytmu serca, choroby nowotworowe, czynne procesy gruźlicze, nadciśnienie tętnicze, psychopatie, nadczynność tarczycy. Nie zaleca się inhalacji roztworami soli we wszystkich ostrych stanach chorobowych dróg oddechowych.

Stosowanie

Kąpiele (temperatura 35-36°C.) Zaleca się stosowanie roztworu 1-3% (1-3 kg soli na 100 l wody), wyjątkowo, w chorobach skóry 6% (6 kg soli na 100 l wody). Leczenie należy rozpocząć od niższego stężenia, a następnie stopniowo zwiększać stężenie: (wanna zawiera około 100 l wody). Inhalacje (temperatura 37°C). Zaleca się stosowanie roztworu o stężeniu   do 3% (30 g na 1l wody). Inhalacje wykonuje się przez bezpośrednie wdychanie oparów roztworu lub przy użyciu inhalatora: (łyżka stołowa zawiera około 10 g soli)

WAŻNE i CENNE RADY!

·SPIRULINA HAWAJSKA PACIFICA (tylko produkcji i uprawy na Hawajach, nie kupować chińskiej, która wg wielu opinii zanieczyszczona jest (pomimo rzekomych atestów) metalami ciężkimi!)

·KENAY CHLORELLA YAEYAMA JAPOŃSKA (tylko produkcji japońskiej, nie kupować chińskiej zanieczyszczonej wg wielu opinii metalami ciężkimi)

·Cynamon tylko Cejloński!

·Kurkuma wchłania się z pieprzem (piperyna)! Kurkuma farbuje ubrania, nadaje kolor żółty potrawom

·Pieprz tylko cayenne lub ziołowy (najzdrowszy)!

·Siemię lniane koniecznie mielić samemu, tyle ile się od razu zje. Wtedy najlepsze właściwości! Nie jeść całych ziaren, ponieważ nie wchłaniają się wtedy aż tak jak zmielone. Nie kupować zmielonego, gdyż właściwości zostają wówczas pomniejszone

·Orzechy, pestki słonecznika, etc. – kupować tylko w skorupkach, otoczce. Nigdy nie łuskane, ponieważ takie są już przetworzone chemicznie i nie mają tylu właściwości

·Pestki winogrona i arbuza – gryźć zębami! Nie połykać całych. Tym bardziej w żadnym wypadku ich nie wypluwać!

·Kupując magnez należy pamiętać by był to cytrynian magnezu bądź mleczan magnezu

·Miód dodajemy tylko do chłodnej bądź letniej wody! Nigdy do gorącej, ponieważ wówczas wydzielają się toksyny

·Cytrynę, sok z niej wyciskamy tylko do chłodnej lub letniej wody, ponieważ inaczej straci swoje właściwości (wit. C) oraz od razu wypijamy, gdyż szybko się utlenia, tracąc przy tym swoje właściwości. Zasada ta dotyczy nie tylko cytryny, ale i innych cytrusów

·Cytryna wcale nie zakwasza żołądka, ma właściwości zasadowe!

·Magnez przyśpiesza zasypianie, więc rezerwujemy go na wieczór

·Wapń najlepiej przed samym snem

·Melisa i waleriana przed spaniem, wieczorem, ponieważ zapewnia szybszy sen

·Wit. A, D, E, K – rozpuszczalne są w tłuszczach, najlepiej w czasie posiłku w porze obiadowej spożywać

·Wit. B, C – rozpuszczalne są w wodzie, najlepiej rano na czczo, gdyż mają właściwości pobudzające, energizujące

·Witamina C jako świeżo wyciśnięty sok z cytryny lub kwas askorbinowy tudzież witamina C w osłonce lipidowej jako C liposomalna (to zdecydowanie lepsza przyswajalność. Taka forma nie powoduje podrażnienia żołądka - brak zakwaszenia. Układ limfatyczny przyjmuje liposomy praktycznie natychmiast, co daje większe możliwości przyswojenia przez organizm Witaminy C. Pominięcie drogi krew – wątroba to właśnie największa zaleta witaminy c liposomalnej. Tym sposobem wchłania się aż w 90-95% kwasu l-askorbinowego, tradycyjna forma podania wit. C to przyswajalność oscylująca najwyżej w 60%)

·Żelazo brać wyłącznie w przypadku wyraźnych braków, gdyż łatwo przedawkować i potem ciężko zrzucić nadmiar żelaza, trzeba upuszczać u lekarza krew!

·Awokado zamiast masła można rozsmarowywać na pieczywie

·Stosować różne przyprawy do dań

·Czosnek i cebula – silne działanie przeciwbakteryjne i antygrzybiczne, ale dla osób, które nie mają problemów z wątrobą!

·Ostatni posiłek maksymalnie 4 godziny przed snem, niektórzy podają, że o 18

·Nie jeść na kolację produktów ciężkostrawnych ani słodyczy!

·Nie oglądać mocnych, brutalnych filmów, zwłaszcza przed snem (ma to wpływ na jakość snu)

·Spać min. 7 a max. 9 godzin na dobę

·Powinno się kłaść spać i zasypiać jeszcze przed północą (jest to najbardziej higieniczny i wydajny sen)

·Przed snem, ale i za dnia słuchać dużo spokojnej, relaksacyjnej muzyki

·Najlepszy sen to ten, który jest nieprzerwany, bez nocnych przebudzeni, sen ciągły

·Spać wyprostowanym, aby mięśnie były rozprostowane

·Poduszka miękka lub twarda (każdy organizm sam decyduje o tym na czym wysypia się najlepiej)

·Nie ćwiczyć przed snem, aby nie pobudzać mięśni (ostatni wysiłek fizyczny jakieś 4 godziny przed snem)!

·Ćwiczyć codziennie, rozciągać się kilka razy na dzień

·Nawilżać powietrze, aby nie przebywać długo w suchych pomieszczeniach

·Często wietrzyć, przewietrzać pomieszczenia

·Filtrować wodę

·Pić wodę mineralną, źródlana nie zawiera minerałów!

·Instytut Medycyny zaleca, by mężczyźni wypijali łącznie około 3 litrów płynów dziennie, a kobiety nieco ponad 2 litry. Jednak pamiętaj, że gdy temperatura na zewnątrz jest wysoka, należy spożywać jej jeszcze więcej, by nie dopuścić do udaru cieplnego i odwodnienia.

·Na zmęczenie, a także na pamięć i koncentrację: zielona herbata, ginkgo biloba (miłorząb japoński), yerba mate (liście), guarana (nasiona owoców), lecytyna (pozyskiwana z soi)

·Na odchudzanie: herbata czerwona (Pu-Erh), yerba mate, L-karnityna

·Spokojny sen, uspokajające: melisa, lawenda, koszyczek rumianku, szyszki chmielu, kwiatostan lipy, mięta, waleriana, szafran, magnez

·Alergie: algi (chlorella, spirulina), wapń, pachnotka zwyczajna, kwercetyna, kurkuma, czarnuszka, omega-3, dużo wody (wypłukiwanie alergenów)

·Do ziół pobudzających apetyt i poprawiających trawienie należą: mięta pieprzowa, chrzan, owoce borówki brusznicy (bardzo cenione w dawnej kuchni jako dodatek do mięs) i jałowca, nasiona kminku, kolendry, kopru, kopru włoskiego, anyżu, gorczycy białej, czarnuszki, kozieradki, ziele majeranku, tymianku, szałwii, cząbru, bazylii, hyzopu, estragonu, macierzanki, rozmarynu, melisy, ogórecznika, także pietruszka, szczypiorek, korzeń lubczyka i arcydzięgla, liście laurowe, lubczyka, ziele angielskie.

·Na dolegliwości wątrobowe, które także można łagodzić, zażywając przyprawy. Korzystny wpływ na przewody żółciowe i wydzielanie żółci mają: chrzan, musztarda, rozmaryn, mięta pieprzowa, jagody jałowca i berberysu, także piołun lub bylica i kurkuma.

·   Uniwersalnym domowym, bardzo prostym podręcznym preparatem, niezbędnym wręcz dla każdego wątrobowca, ale również żołądkowca – a któż dzisiaj, nie wnikając w przyczyny tego zjawiska, m.in. w postaci różnych skażeń żywności, środowiska, także licznych stresów, wolny jest od tych dolegliwości – jest zmieszany w równych częściach i sproszkowany majeranek z kminkiem. Środek ten nazywany bywa nawet domowym raphacholinem, którego zastosowanie i właściwości lecznicze są powszechnie znane.

·    Stosując przyprawy, warto pamiętać też o innych ich zaletach. Niektóre wykazują działanie moczopędne – sprzyjają odwodnieniu i wydaleniu z organizmu różnych szkodliwych substancji. Do tej grupy należą: ogórecznik, seler, owoce jarzębiny, berberysu, lubczyk, pietruszka (korzenie i liście), muszkatołowa gałka, arcydzięgiel, cykoria, jałowiec, mięta, cebula, majeranek.

·Po zawale serca i chorobach układu krążenia również w ich profilaktyce godne polecenia są: bazylia, anyż, estragon, cebula, cynamon, curry, cytryna, czosnek, koper włoski, gałka i kwiat muszkatołowy, goździki, hizop, imbir, majeranek, ogórecznik, pieprz, rozmaryn, szałwia, szczypiorek, tymianek i wanilia.

·Przyprawami dla chorych na cukrzycę mogą być bazylia, estragon, bylica pospolita, cytryna, cząber, curry, gałka muszkatołowa, goździki, imbir, jałowiec, koper, liść laurowy, lubczyk, majeranek, melisa, pietruszka, papryka słodka (w małej ilości), rozmaryn, seler, szałwia, tymianek, wanilia.

·Propolis, zwany też kitem pszczelim, jest potrzebny pszczołom do wyściełania wnętrza ula, dzięki czemu jego konstrukcja zostaje uszczelniona i wzmocniona. Propolis można więc porównać do niezwykle cennego cementu o właściwościach dezynfekujących i antyseptycznych

·Piperyna – organiczny związek chemiczny, alkaloid występujący we wierzchniej warstwie owoców czarnego pieprzu (Piperis nigri), pochodna piperydyny. Pod wpływem piperyny wzmaga się też wydzielanie soków trawiennych (żołądkowego, trzustkowego, jelitowego) oraz poprawia się trawienie pokarmu. Piperyna ma także wpływ na wchłanianie składników odżywczych: witaminy C, kurkumy, selenu, beta-karotenu, witaminy A, witaminy B-6 i koenzymu Q. Kolejnym korzystnym zdrowotnie działaniem piperyny może być hamowanie działania substancji chemicznych odpowiedzialnych za mutacje w materiale genetycznym komórek. Badania in vitro na komórkach myszy i szczurów wskazują, że podawanie piperyny może hamować wzrost guzów nowotworowych. Piperyna wykazuje także działanie antydepresyjne poprzez wzrost neurotransmisji serotoniny i dopaminy – substancji deficytowych u osób cierpiących na depresję. Wspomaga pamięć

·Kurkumina (E100) – organiczny związek chemiczny zbudowany z dwóch reszt feruloilowych połączonych atomem węgla. Jest przeciwutleniaczem polifenolowym. Stosowany jako żółtopomarańczowy barwnik spożywczy; składnik m.in. przyprawy curry. Kurkuminę otrzymuje się poprzez ekstrakcję kłączy ostryżu długiego (Curcuma longa), zwanego także kurkumą, rozpuszczalnikami. Według szeregu badań spowalnia rozwój nowotworów, choć są też badania wskazujące na działanie odwrotne

·Polifenol – składnik ziół i przypraw, jest też największym źródłem przeciwutleniaczy. Zapobiega stanom zapalnym i utrzymuje optymalną równowagę flory bakteryjnej w narządach trawiennych.

· Wolne rodniki to cząsteczki, które naturalnie występują w organizmie człowieka. Jeśli równowaga między wolnymi rodnikami a antyoksydantami (przeciwutleniaczami) jest zachowana, nie mamy się czym martwić. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe lub przebywanie w zanieczyszczonym środowisku często jednak prowadzą do sytuacji, kiedy w organizmie występuje nadmiar wolnych rodników. To z kolei prowadzi do licznych powikłań zdrowotnych, przyspieszenia procesu starzenia lub wzrostu ryzyka zachorowania na nowotwór. Wolne rodniki to po prostu atomy, które nie mają pary. Powstawanie wolnych rodników jest nieodłącznym elementem procesu oddychania. Jeśli człowiek przestrzega podstawowych zasad zdrowego trybu życia, równowaga między wolnymi rodnikami a antyoksydantami jest zachowana. Istnieje jednak szereg nawyków, które prowadzą do zachwiania równowagi między liczbą wolnych rodników a antyoksydantów. Za proces zwiększania liczby wolnych rodników odpowiada przede wszystkim nałogowe palenie papierosów oraz życie w stresie i spożywanie niezdrowych pokarmów jak wędzone i grillowane potrawy. Ponadto, liczbę wolnych rodników zwiększa długie przebywanie na słońcu, spożywanie dużych ilości alkoholu i leków, krótki sen i wypoczynek czy zewnętrzne zanieczyszczenie środowiska.

·Kąpiele w soli:

Ø  morskiej (najlepiej z Morza Czerwonego),

Ø  bromowo-jodowej (bocheńska lub iwonicka – jest to samo z tym, że iwonicka jest dużo droższa),

Ø  siarczanowo-magnezowej (siarczan magnezowy siedmiowodny o wzorze MGSO4 o nazwie sól gorzka EPSOM) – inne nazwy: sól rzymska, sól angielska (max 3x w tygodniu do 2 minut, najlepiej każda kąpiel z dwóch szklanek) – siarka ma wpływ na cerę a magnez dostarcza niedobory do organizmu poprzez wchłanianie się

·Nie jeść, nie pić, nie używać:

Ø  Soli (sód naturalnie pozyskiwać z żywności), najzdrowsza różowa sól himalajska, ale też ograniczać do minimum

Ø Cukru (ani białego, ani trzcinowego – stosować zamienniki typu ksylitol (cukier brzozowy), inulina a najlepiej miód)

Ø  Tłustego mleka (max. 1.5%), w żadnym wypadku przed snem, dlatego że zaflegmia

Ø  Kawy (wypłukuje, m.in. magnez, doprowadza np. do częstych skurczów mięśni, etc.)

Ø  Herbaty (może doprowadzać, m.in. do refluksu)

Ø  Oleju (poza olejem z pestek winogrona)

Ø  Pieczywa jasnego

Ø  Płatki czekoladowe, kukurydziane

Ø  Słodycze (a już w żadnym wypadku przed snem!)

Ø  Czipsy, chrupki

Ø  Fast foody

Ø  Ograniczać spożywanie ziemniaków

Ø  Ograniczać spożywanie wyrobów mącznych, spulchniających

Ø  Sosy ze słoików, z torebek

Ø  Puszkowana żywność przetwarzana

Ø  Sery żółte

Ø  Masło, margaryna

Ø  Pakowana żywność (mięso)

Ø  Nie palić papierosów ani nie wdychać dymu nikotynowego, gdy ktoś pali

Ø  Nie pić alkoholu za często i w dużych ilościach (okazjonalnie i z umiarem)

·Jeść, pić:

Ø  Woda mineralna – wystarczy 1.5l dziennie + uzupełnianie organizmu w płyny z żywności: owoców, warzyw, sosów, herbaty ziołowe (np. zielona, czerwona, yerba mate, etc.)

Ø  Pieczywo pełnoziarniste, razowe, ciemne

Ø  Owoce, warzywa

Ø  Mrożone warzywa

Ø  Papryka, marchew, pieczarki

Ø  1 jabłko dziennie (witaminy plus kwas jabłkowy)

Ø  Czarna gorzka czekolada (najlepiej 100% lub ewentualnie 90%)

Ø  Łyżeczka cynamonu 1x dziennie (można w połączeniu z imbirem i kurkumą, super dodatek do herbaty, potraw)

Ø  Łyżeczka imbiru 1x dziennie (można w połączeniu cynamonem i kurkumą, super dodatek do herbaty, właściwości m.in. rozgrzewające)

Ø  Łyżeczka kurkumy 1x dziennie (można w połączeniu z cynamonem i imbirem, super dodatek do zup, sosów, potraw. Ma słodkawy posmak, uważać, bo łatwo farbuje ubrania!)

Ø  Siemię lniane (pełne ziarna mielić i od razu zjadać zmielone z wodą jako kisiel (przybiera w połączeniu z woda właściwości klejące jak kisiel), ewentualnie rozgryzać zębami ziarna na drobny mak i połykać. Smak całkiem przyjemny. Bogate, naturalne źródło masy witamin i minerałów

Ø  Płatki owsiane, pełnoziarniste, zbożowe z rodzynkami (np. daktyli, moreli, etc.) + łyżka gorzkiego kakao + pokrojony w plasterki banan z mlekiem

Ø  Chude zagęszczone mleko do max. 1.5%

Ø  Jogurt naturalny zamiast jogurtów „owocowych” (barwionhych) i śmietany

Ø  Czarne jagody / borówka

Ø  Ryż (najlepiej brązowy)

Ø  Kasza jęczmienna / gryczana

Ø  Twaróg (biały ser)

Ø  Oliwa / olej z pestek winogrona (pomimo, że często napisane, iż nadaje się do smażenia – nie polecam w tym celu stosować, przypala się szybko)

Ø  Banany (wystarczy chociaż jeden banan dziennie)

Ø  Daktyle

Ø  Ryby

Ø  Ser żółty, ale rzadziej, najlepsza Gouda

Ø  Awokado zamiast masła można rozsmarowywać na pieczywie

Ø  Czosnek, cebula

Ø  Propolis

Ø  Przyprawy i zioła: kurkuma (kurkumina!), imbir, cynamon cejloński, wanilia, pieprz cayenne, pieprz ziołowy, pieprz czarny (piperyna!), oregano, bazylia, lubczyk, koper, koper włoski, majeranek, estragon, pietruszka, goździki, gałka muszkatołowa, szafran, czosnek, kminek, tymianek, kozieradka, czarnuszka, liść laurowy, ziele angielskie, rozmaryn, cząber, kardamon

Reasumując, moje rady:

1.      Pokora

2.      Samodyscyplina

3.      Samowystarczalność

4.      Systematyczność

5.      Higiena (osobista, życia, snu, odżywiania, aktywności fizycznej)

6.  Czas dla siebie – na refleksję, modlitwę (osoby wierzące), rachunek sumienia (osoby wierzące i niewierzące, sumienie ma bowiem każdy, najlepiej na podsumowanie każdego dnia)

7.   Post (jeden dzień w tygodniu – na oczyszczanie, odtruwanie organizmu, lepszy apetyt, dodatkowo dla osób wierzących kwestia oczywista)

8.      Spokój ducha i ciała (samoopanowanie, wyciszanie złych emocji, milczenie w chwilach wzburzenia)

9.      Ograniczenie oglądania TV, karmienia się negatywnymi informacjami z otaczającego nas świata

10. Wyłącznie pozytywne myślenie, optymistyczne, docenianie każdego dnia życia, radość z życia i każdego dnia (nawet tego szarego)

Informacje zebrał i opracował Piotr Żak. Autor nie ponosi żadnej odpowiedzialności za treść.

Treść została opracowana na podstawie różnych portali medycznych, wielu opinii i porad ludzi, a także własnego doświadczenia. 

Piotr Żak – rocznik 1990, magister stosunków międzynarodowych (Uniwersytet Jagielloński) oraz magister amerykanistyki (Uniwersytet Jagielloński), oba tytuły uzyskane w 2014 roku. Zainteresowania naukowe: historia, dyplomacja, prawo międzynarodowe publiczne oraz teologia. Planowany doktorat w zakresie nauk społecznych, stricte stosunków międzynarodowych. W wolnych chwilach: podróże, fotografia przyrody oraz bieganie i jazda na rowerze. Członek Związku Strzeleckiego „Strzelec” Równość Wolność Niepodległość. Numer ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9145-2816.