TRANSPORT LOTNICZY - SKRYPT AUTORSTWA PIOTRA ŻAKA

Być może leciałeś już samolotem nie jeden raz i zastanawiałeś się co tak naprawdę i kiedy dzieje się  w czasie startu, lotu i lądowania? Może jesteś ciekawy nazewnictwa różnych procesów, części konstrukcyjnych samolotu i portu lotniczego? Idealnie trafiłeś. Nigdzie w Internecie nie znajdziesz podobnego, a tym bardziej darmowego opracowania zagadnień tego tematu. W dodatku możesz zapoznać się ze słownikiem polsko-angielskim, który zapewne przyda Ci się od momentu zakupu biletu, po Twój pobyt na lotnisku aż po wejście na pokład i wysiadkę w miejscu Twojej destynacji.

Zapraszam Cię do lektury opracowania terminów z zakresu lotnictwa cywilnego mojego autorstwa. Znajdziesz tutaj Drogi Czytelniku także opis różnych procedur. Być może zainteresuje Cię poniższa lektura, która powstała jako owoc mojego wielkiego zamiłowania do samolotów :)

BACKTRACK – zwłaszcza na mniejszych lotniskach samolot kołuje aktywną drogą startową (zamiast drogami kołowania) do progu pasa

BAGGAGE / LUGGAGE – bagaż rejestrowany przewożony w luku bagażowym, do którego nie ma dostępu w czasie trwania lotu

BAGGAGE CLAIM / BAGGAGE RECLAIM – miejsce na lotnisku docelowym, w którym odbiera się bagaż rejestrowany z ruchomej taśmy (dotyczy więc wyłącznie pasażerów z takim bagażem)

BAGGAGE DROP-OFF – miejsce na lotnisku, w którym oddaje się bagaż rejestrowany. Korzystają z niego pasażerowie, którzy odprawili się wcześniej online. Pozostali robią to na lotnisku odprawy przy stanowiskach swoich linii lotniczych (przy check-in desk)

BAGGAGE TAG – naklejka z danymi pasażera i lotu. Stanowi ona potwierdzenie nadania bagażu rejestrowanego i ułatwia jego identyfikację. Jeden z jej odcinków dostajesz wraz z kartą pokładową – jeśli twój bagaż zaginie albo ulegnie zniszczeniu, będzie ci potrzebna do uzyskania odszkodowania

BOARDING – procedura wejścia pasażerów na pokład samolotu

BOARDING PASS / CARD – karta pokładowa, którą dostajesz podczas odprawy (internetowej lub tej na lotnisku). Najlepiej mieć ją zawsze wydrukowaną lub zapisaną w formie elektronicznej

BOARDING TIME – czas, w jakim rozpoczyna się wejście na pokład

BRACE (brace for impact) – dosłownie: przygotować się na uderzenie, w sytuacji awaryjnego lądowania jest to komenda wydana przez pilota i powtarzana przez personel pokładowy pasażerom, która zobowiązuje pasażerów do przybrania odpowiedniej pozycji w czasie takiego lądowania (aby uniknąć między innymi złamań kręgosłupa)

CABIN CREW – łączne określenie załogi samolotu

CAVOK (clouds and visibility OK) – jest to określenie idealnej do operacji lotniczych pogody

CHECK-IN – odprawa, odbywa się się na jeden z trzech możliwych sposobów: 1. Online (np. z domu), 2. Na lotnisku przy tzw. „kiosku” (podobnym do biletomatu, gdzie od razu jest opcja druku karty pokładowej), 3. Na lotnisku przy stanowisku linii lotniczych, zwanym chek-in desk (przy pomocy personelu obsługującego). Podczas odprawy dostaję się kartę pokładową oraz oddaje bagaż rejestrowany (jeżeli masz taki ze sobą). Z kolei jeżeli odprawiłeś się już wcześniej online lub przy kiosku i nie masz bagażu rejestrowanego, wówczas od razu po przybyciu na lotnisko, przechodzisz do kontroli bezpieczeństwa

CLIMB / WZNOSZENIE, WZLOT – następuje zaraz po oderwaniu się maszyny od ziemi

CODE-SHARE – umowa między liniami, na podstawie której użyczają one miejsc w swoich samolotach pasażerom partnerskiej linii. Przykładowo kupiłeś bilet z przesiadką na stronie LOT, ale po transferze lecisz samolotem w barwach AIR FRANCE

CONNECTING FLIGHT – lot z przesiadką, lot łączony

CZARTER – to umowa między touroperatorem a liniami lotniczymi na wykorzystanie samolotu dla grupy swoich klientów. W mowie potocznej w ten sposób określa się też sam lot wynajęty przez biuro podróży

DEKOMPRESJA / DEHERMETYZACJA – rozszczelnienie kabiny w wyniku czego dochodzi do spadku ciśnienia. W samolocie ciśnienie jest wyższe a na zewnątrz niższe

DESCENT / ZNIŻANIE – następuje przez podejściem do lądowania

DOMESTIC TERMINAL – terminal krajowy, czyli taki, z którego odbywają się tylko loty między miastami w granicach jednego państwa

DUTY-FREE ZONE – strefa wolnocłowa, przechodzi się do niej po kontroli bezpieczeństwa

ETA/ETOA (estimated time of arrival) – jest to godzina, w której planowany jest przylot w miejsce docelowe

E-TICKET – bilet elektroniczny, który dostajesz jako załącznik na swój adres e-mail po rezerwacji biletu przez Internet. Zazwyczaj linie lotnicze wymagają, aby taki bilet wydrukować i przynieść ze sobą na lotnisko

EXTRA BAGGAGE / EXCESS BAGGAGE – nadbagaż, czyli bagaż który przekracza dozwolone przez linie lotnicze limity wagi albo rozmiaru czy też ilości. Wymaga on dodatkowej opłaty lub przepakowania się (taka opłata zazwyczaj jest wysoka, np. przekraczając 1 kg nawet 50 EUR, tj. ok. 200 PLN)

FF (FREQUENT FLYER) – osoba, która często podróżuje samolotem i z tego powodu przysługują jej przywileje (jeśli jest zapisana do programu lojalnościowego)

FLIGHT ATTENDANT (FA) – steward / stewardessa

GATE / GATEHOUSE – bramka, wyjście z hali odlotów do rękawa, prowadzącego bezpośrednio do samolotu lub do autobusu lotniskowego, który zawozi do niego, po płycie lotniska pasażerów. Czasem też pasażerowie po przejściu bramki sami na własnych nogach kierują się po płycie do samolotu. Przy bramce odbywa się właściwy boarding i należy tu okazać kartę pokładową i dokument tożsamości

GO-AROUND – procedura przerwanego lądowania samolotu znajdującego się na końcowej ścieżce podejścia prostej do pasa. Inne określenia to odejście na drugi krąg, przejście na drugie okrążenie

GROUND / STOPOVER / LAYOVER – międzylądowanie, jest to dłuższy postój samolotu podczas lotów długodystansowych, podczas którego uzupełniane jest paliwo, jedzenie i zmienia się załoga. Podczas międzylądowania pasażerowie zazwyczaj nie mogą opuścić samolotu

HAMULEC AERODYNAMICZNY – rodzaj powierzchni sterowej w samolocie, służącej ograniczaniu prędkości w trakcie lądowania. Od spojlera różni się głównie funkcją – zadaniem hamulca jest zwiększenie oporu aerodynamicznego bez zmiany siły nośnej przy minimalnej zmianie oporu aerodynamicznego

HAND LUGGAGE / HAND BAGGAGE / CARRY-ON – bagaż podręczny (kabinowy), jest to walizka lub torba, którą można zabrać ze sobą na pokład. Poszczególne linie lotnicze ustalają swoje przepisy dotyczące limitów wymiarów takiego bagażu

HOLDING – procedura oczekiwania, krążenie samolotu przed wylądowaniem, kiedy kolejka do lądowania jest zbyt duża (na zatłoczonych lotniskach) lub panują w miejscu destynacji złe warunki atmosferyczne. Wtedy samoloty przekierowywane są do specjalnej strefy, gdzie czekają na zgodę na podejście do lądowania. Cała procedura holdingu może trwać nawet około 1 godziny

HUB – węzeł komunikacyjny, z którego linie oferują połączenia do mniejszych portów

IATA (International Air Transport Association) – Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego, które nadaje kody lotniskom i dwuznakowe kody liniom lotniczym

ICAO (International Civil Aviation Organization) – Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, która podobnie jak IATA nadaje kody lotniskom i liniom lotniczym

JET-LAG – inaczej zespół nagłej zmiany strefy czasowej. Są to objawy pojawiające się w trakcie podróży wzdłuż równoleżników, wynikające z gwałtownej zmiany strefy czasowej przez podróżnego. Do najczęstszych (trwających nawet kilka dni) objawów należą zwykle: uczucie zmęczenia, zawroty głowy, nudności, wymioty, ból głowy

JUMP SEAT – składane krzesła w samolocie, na których siedzą stewardessy / stewardzi

KIOSK / SELF CHECK-IN – jest to maszyna obecna na niektórych (zwłaszcza większych lotniskach), która pozwala na samodzielną odprawę biletową przez pasażera, po przejściu której drukuje kartę pokładową

KLAPOLOTKI – połączenie lotek z klapami, które charakteryzują się większą sprawnością przy mniejszych prędkościach

KLAPY – elementy mechanizacji skrzydła, umiejscowione zazwyczaj w tylnej części skrzydła, pozwalające w razie potrzeby znacznie zwiększyć siłę nośną (nawet o 50-80%) oraz opór skrzydła. Wykorzystywane zwykle, aby umożliwić lot z mniejszą prędkością, a także aby skrócić start i zmniejszyć prędkość podejścia do lądowania. Klapa Kruegera z kolei, to przednia klapa stosowana w Boeingu 747. Niewysunięcie klap podczas startu samolotu było przyczyna kilku tragicznych katastrof lotniczych

LAND SIDE – jest to ogólnodostępna część lotniska, w przeciwieństwie do strefy znajdującej się za punktami kontroli bezpieczeństwa

LANDING ROLL / DOBIEG – ma miejsce na głównym pasie startowym zaraz po wylądowaniu i służy do wytracenia prędkości maszyny, m.in. poprzez odwrócony ciąg

LĄDOWANIE ZAPOBIEGAWCZE – inne  nie zawsze trafne określenie to lądowanie awaryjne. Nie oznacza ono, że istnieje realne niebezpieczeństwo rozbicia

LFR (LOWEST FARE ROUTING) – jest to najtańsza legalna taryfa za lot na danej trasie

LONG-HAUL FLIGHT – lot długodystansowy, lot który trwa co najmniej 6 godzin. Zazwyczaj określenie to dotyczy tras międzykontynentalnych

LOTKI – powierzchnie sterowe statku powietrznego, służące do kontroli jego przechylenia, czyli obrotu wzdłuż własnej osi. Uczestniczą w zakręcaniu samolotu. Są najczęściej zamocowane zawiasowo na krawędzi spływu skrzydeł (płata) w pobliżu końcówek. Wyróżniamy lotki małych i dużych prędkości

LOUNGE – specjalnie wydzielona strefa dla pasażerów klasy pierwszej i biznes, a także uprawnionych FF, w której można oczekiwać na lot w bardziej komfortowych warunkach

LOW-PASS – niski przelot nad pasem startowym przy specjalnych okazjach, jak np. przylot nowego samolotu do floty przewoźnika czy pożegnanie odchodzącego modelu samolotu

MAAS (MEET AND ASSIST) – określenie pasażera, który wymaga zwrócenia szczególnej uwagi przez załogę podczas lotu (np. osoby starsze, dzieci czy niepełnosprawnych)

MCT (MINIMUM CONNECTING TIME) – minimalny czas na przesiadkę w porcie tranzytowym (dotyczący biletów z przesiadką)

NAT (NORTH ATLANTIC TRACKS) – tak piloci nazywają korytarze lotnicze nad Oceanem Atlantyckim, ustalane z powodu trudnej łączności radiowej nad oceanem

NEON – potocznie naziemny koordynator lotu

NO-SHOW – zwrot na określenie pasażera, który nie pojawił sę na czas odlotu przy bramce

ODWRACACZ CIĄGU / REWERS / CIĄG WSTECZNY /ODWRÓCONY CIĄG – urządzenie służące do zmiany kierunku ciągu silnika samolotu, tak, że jest on skierowany przeciwnie do kierunku ruchu. Podstawowym jego zastosowaniem jest wspomaganie hamowania w trakcie dobiegu po lądowaniu

OPEN-JAW – bilet, w którym kierunek lotu w jedną stronę jest inny, niż wylotu w drugą, np. lecisz z Warszawy do Nowego Jorku, ale wracasz z Chicago

OVERBOOKING – praktyka linii lotniczych, które sprzedają więcej biletów niż jest miejsc w samolocie. W ten sposób samolot jest zapełniony nawet, jeśli ktoś z pasażerów nie pojawi się. Natomiast tym, którzy nie polecą, oferuje się różnego rodzaju rekompensaty, np. pieniężne

OWIEWKA / OSŁONKA – wyprofilowana osłona aerodynamiczna stosowana w celu zmniejszenia oporu aerodynamicznego wystających części samolotu

PALIWO LOTNICZE – znajduje się w zbiornikach umieszczonych w skrzydłach, w centralnej części kadłubu, nawet w ogonie albo statecznikach poziomych. B747 -170 tysięcy litrów paliwa, B737/A320 – 43 tysięcy litrów paliwa

PNR (PASSENGER NAME RECORD) – kod referencyjny rezerwacji

PRESURYZACJA – utrzymanie odpowiedniego ciśnienia i temperatury w kabinie samolotu. Małe dziurki z oknach samolotu służą między innymi celowi wyrównywania ciśnienia

PUSHBACK – wypchnięcie samolotu z miejsca postojowego

REEBOKING / REROUTING – oznacza przebukowanie, zmiana rezerwacji na inny lot do portu docelowego

ROTATE – stwierdzenie, które pada z ust pilota lub pierwszego oficera w momencie osiągnięcia prędkości Vr, w której to następuje oderwanie przedniego podwozia od ziemi i wzniesienia samolotu. Inaczej znaczy to tyle, że maszyna osiągnęła wystarczającą prędkość V1, którą to nie można już przerwać startu, czyli Vr. Inaczej ROTACJA – ma miejsce przy starcie i jest to podniesienie przedniego kółka podwozia, w wyniku czego następuje uniesienie nosa samolotu. Przy podniesionym nosie roś nie kąt natarcia i powstaje siła nośna. Samolot unosi się, odrywa od ziemi

RUNWAY – pas startowy służący do rozbiegu i dobiegu samolotu

SHUTTLE BUS – autobus lotniskowy, który bezpłatnie przewozi pasażerów do terminali lub dworców kolejowych w pobliżu portu lotniczego

SILNIK APU – znajduje się na końcu ogona, jest elektrownią zasilającą w prąd całą maszynę

SKRZELA / SLOTY – umieszczone wzdłuż krawędzi natarcia samolotu, stałe lub ruchome. Mają za zadanie poprawienie właściwości aerodynamicznych samolotu przy locie z małymi prędkościami i na dużych kątach natarcia. Zastosowanie skrzeli skraca drogę startu i lądowania, zwiększa siłę nośną, zmniejsza ryzyko wpadnięcia w korkociąg, polepsza pracę lotek oraz umożliwia lot z niską prędkością (współgrając z klapami)

SLOT – potoczne określenie nadanego przez ATC (kontrola lotów) przedziału czasowego, w którym samolot może wystartować, wylądować lub przelecieć nad daną przestrzenią powietrzną. Stąd określenie „straciliśmy slota” oznacza opóźnienie lotu

SPOJLER / PRZERYWACZ / INTERCEPTOR -  inaczej przerywacz, element mechanizacji skrzydła. Wychylenie spojlerów (mających postać odchylanych na górnej powierzchni skrzydła płyt symetrycznych na obu skrzydłach) powoduje oderwanie (psucie) opływu i dlatego zmniejszenie przy danym kącie natarcia siły nośnej, co pociąga za sobą zwiększenie stromości toru schodzenia (zmniejszania wysokości) samolotu bez przyrostu prędkości, istotne zwłaszcza przy podejściu do lądowania. Niesymetryczne wychylanie spojlerów powoduje powstawanie momentu przechylającego i może w niektórych sytuacjach i samolotach zastępować lub wspomagać działanie lotek

STATECZNIK / BRZECHWA – nieruchoma lub nastawna część usterzenia samolotu. Wyróżnia się stateczniki poziome i pionowe. Wykorzystywane do stabilizowania lotu. Konstrukcja statecznika zbliżona jest do konstrukcji skrzydła. Za pomocą sterów w stateczniku pionowym pilot może korygować kierunek lotu w prawo lub lewo. Statecznik poziomy odpowiada za stabilność lotu w poziomie (równolegle do powierzchni ziemi). Za pomocą sterów w stateczniku poziomym możliwe jest korygowanie pochylenia lotu w górę lub w dół

STEROLOTKI / ELEWONY – powierzchnie sterowe samolotu, stosowane w niektórych konstrukcjach. Łączą w sobie funkcje sterów wysokości oraz lotek

STOPOVER – przesiadka z noclegiem służąca zrobieniu przerwy w czasie bardzo długiej podróży. Przykładowo lecąc z Londynu do Sydney, można mieć stopover w Hongkongu

SZYBOWANIE / LOT ŚLIZGOWY – obniżanie lotu na biegu jałowym z silnikami generującymi zerową siłę ciągu jest powszechnym zjawiskiem. Można to porównać do zjeżdżania z góry samochodem na luzie

ŚCIEŻKA PODEJŚCIA / FINAL APPROACH FLIGHT PATH – inaczej podejście końcowe, tor, po którym samolot schodzi do lądowania

ŚCIEŻKA WZNOSZENIA / TAKE-OFF FLIGHT PATH – tor wznoszenia po starcie samolotu

TAKE-OFF RUN / ROZBIEG – ma miejsce na głównym pasie startowym zaraz po kołowaniu i służy rozpędzeniu maszyny przy pełnym ciągu (tak naprawdę nie zawsze jest on maksymalny, chociaż zależy to od usytuowania lotniska, warunków pogodowych, długości pasa startowego, etc.) aż do oderwania maszyny od ziemi

TARYFA – cena biletu netto ustalana przez linię lotnicza dla danego połączenia

TAXI / TAXIING – kołowanie samolotu przed startem i po lądowaniu

TOUCH DOWN / PRZYZIEMIENIE – to dotknięcie pasa startowego przez maszynę zaraz po wylądowaniu (najpierw środkowym podwoziem, a potem kołami z przedniego podwozia)

TRANZYT – lotnisko przesiadki. Można na nim przebywać do 24 godzin

TRYMER / KLAPKA WYWAŻAJĄCA – wychylna część steru (wysokości lub kierunku) lub lotki na jego krawędzi spływu, ustawiona w lecie pod odpowiednim kątem, wychylana w przeciwnym kierunku niż ster, służąca do zrównoważenia samolotu bez konieczności odchylania steru lub lotki

UMka (UNATTENDED MINOR) – dziecko, które podróżuje samodzielnie samolotem i jest pod opieką personelu pokładowego

USKOK WIATRU – nagła zmiana kierunku i /lub prędkości wiatru. Niepozorne uskoki są powszechne i nie stanowią żadnego niebezpieczeństwa

WINGLET – inaczej skrzydełko aerodynamiczne, ustawione pod kątem na końcu skrzydeł samolotu. Dzięki nim (są dwa winglety, jedno na jednym i drugie na drugim skrzydle) lot jest bardziej komfortowy, ponieważ pomagają tłumić wibracje oraz poprawiają osiągi samolotów podczas startu, umożliwiając skrócenie rozbiegu. W nieznacznym stopniu przyczyniają się także do zmniejszenia hałasu podczas startu i podejścia do lądowania

ZRZUCANIE PALIWA – odbywa się ono na odpowiedniej wysokości z przeznaczonej do tego instalacji w skrzydłach samolotu. Ze względu na wysokość nafta lotnicza ulega odparowaniu i rozproszeniu na długo przed dotarciem do ziemi. Tylko duże samoloty mają możliwość zrzutu paliwa, jak B747, B777, A340 czy A330. Zrzutu dokonuje się przed lądowaniem awaryjnym, aby ograniczyć nadmierne obciążenie. Mniejsze odrzutowce, jak B737 czy A320 muszą krążyć aż spalą paliwo lub lądować z nadmiernym obciążeniem

FAZY LOTU SAMOLOTU:

1.      Pushback / wypchnięcie samolotu

2.      Taxi, taxiing / kołowanie

3.      Take-off run / rozbieg

4.      Take-off / start, oderwanie od ziemi

5.      Climb / wznoszenie, wzlot

6.      Flight / lot na właściwej wysokości

7.      Descent / zniżanie

8.      Final approach / podejście do lądowania

9.      Touch down / przyziemienie

10.  Landing roll / dobieg

 

JAK OPISOWO WYGLĄDA PROCEDURA LOTU?

Kiedy pasażerowie wsiądą już do samolotu następuje wypchnięcie (pushback) samolotu z miejsca postojowego przy terminalu poprzez specjalnie przeznaczony do tego pojazd. Należy pamiętać, że statek powietrzny nie ma tak jak samochód biegu wstecznego. Oczywiście nie zawsze występuje pushback. Czasem jest tak, że samolot stoi na płycie lotniska, oddalony od terminala i wówczas nie ma potrzeby wycofywania go. Następnie ma miejsce kołowanie maszyny (taxiing) do właściwego pasa startowego. Tam zaczyna się właściwa procedura startu. W pewnym momencie silniki stają się coraz głośniejsze i czuć wyraźne wbicie w fotel przy pełnym ciągu pracy silników. Następuje rozbieg samolotu (take-off run), który trwa do momentu osiągnięcia prędkości decyzji V1 (decyzji czy przerwać czy kontynuować rozbieg), następnie prędkości rotacji (rotate) Vr, podczas której następuje oderwanie od ziemi (pierwsze w wyniku siły nośnej odrywa się koło przedniego podwozia, unosząc nos statku powietrznego, następnie reszta maszyny). Po osiągnięciu tej prędkości nie ma już możliwości przerwania procedury startu. Prędkość maszyny przy starcie jest różna w zależności od modelu samolotu, rodzaju lotniska, długości pasa startowego, i waha się od 170 do nawet 330 km/h. Po oderwaniu się od ziemi (take-off) następuje wznoszenie (climb) samolotu, schowanie podwozia (aby zmniejszyć opór powietrza), dążenie do osiągnięcia odpowiedniej wysokości i prędkości, przy których chowa się klapy. W czasie wznoszenia może być głośno w kabinie z powodu wielokrotnego zwiększania i zmniejszania mocy silników. Kiedy samolot osiągnie docelową wysokość przelotową (ok.10-13 km n.p.m.), wówczas następuje prędkość przelotowa od ok. 800 do blisko 1000 km/h (wszystko zależy od modelu samolotu). Będąc na wysokości przelotowej (lot na właściwej wysokości, flight) słychać co pewien czas wzmożoną pracę silników, gdyż zwiększana jest siła ciągu, czyli moc silników przy przechodzeniu z jednej wysokości przelotowej na drugą, wyższą, co może być spowodowane wymogami ruchu powietrznego, warunkami pogodowymi czy względami ekonomicznymi (na wyższej wysokości samolot mniej spala paliwa). Choć hałas jest słyszalny, to ponieważ kąt wznoszenia jest dużo mniejszy niż przy starcie, pasażerowie niekoniecznie ów wznoszenie mogą zauważyć. Często jest tak, że samolot lecąc szybuje, leci lotem ślizgowym, a pasażerowie nawet o tym nie wiedzą (powodowane jest to oczywiście względami ekonomicznymi). Kiedy samolot zaczyna zbliżać się do miejsca swojej destynacji, następuje procedura lądowania, czyli w pierwszej kolejności zniżanie maszyny (descent) aż po podejście do lądowania (final approach), jak i samo lądowanie, czyli przyziemienie (touch down) – dotknięcie ziemi przez samolot, najpierw kołami środkowego podwozia i dopiero potem przedniego. W czasie dobiegu (landing roll) słychać hałas w wyniku odwróconego ciągu silników (hamulców). Prędkość dobiegu waha się od 240 do 280 km/h (zależne jest to od modelu samolotu). Przy lądowaniu prędkość jest mniejsza niż przy starcie. Reasumując, najbardziej niebezpieczne, decydujące są 3 minuty po starcie (niektórzy twierdzą, że 30 sekund) i 8 minut przed lądowaniem, w tym bowiem czasie wedle statystyk doszło do 80% katastrof lotniczych. Groźniejszy jest start niż lądowanie.

 

ETAPY ODPRAWY DO MOMENTU WEJŚCIA NA POKŁAD:

1.      Zakup biletu, np. przez Internet

2.   Check-in / odprawa – odbywająca się online, przy kiosku na lotnisku lub bezpośrednio przy stanowisku obsługi pasażera (check-in desk)

3.      Baggage drop-off /miejsce nadania bagażu rejestrowanego przy odprawie

4.      Security / kontrola bezpieczeństwa

5.      Gate (gatehouse) / miejsce okazania dokumentów przed wejściem na pokład

6.      Boarding / wejście na pokład

 

JAK OPISOWO WYGLĄDA PROCEDURA OD ZAKUPU BILETU PO WEJŚCIE NA POKŁAD SAMOLOTU?

Po zakupie biletu lotniczego przez Internet można dokonać odprawy biletowej (check-in) na jeden z trzech możliwych sposobów: 1. Online 2. Na lotnisku przy tzw. kiosku (self check-in, 3. Na lotnisku przy stanowisku obsługi klienta naszych linii lotniczych (check-in desk). Kartę pokładową (boarding pass), jeżeli odprawiamy się przez Internet w domu, najlepiej wydrukować ją sobie (online można odprawić się zazwyczaj 24-48 godzin przed wylotem). Z kolei odprawiając się przy kiosku, maszyna drukuje ją automatycznie. Natomiast przy odprawie check-in desk, dostaje się ją od osoby nas obsługującej. W przypadku, kiedy odprawiliśmy się wcześniej przed przybyciem na lotnisko i posiadamy kartę pokładową udajemy się do: 1. jeżeli mamy oprócz bagażu podręcznego bagaż rejestrowany, należy udać się do stanowiska check-in / baggage drop-off i tam go nadać do luku bagażowego, następuje wyłącznie odprawa bagażowa, 2. jeżeli mamy bagaż tylko podręczny, od razu udajemy się do kontroli bezpieczeństwa po przybyciu na lotnisko. Podobna procedura ma miejsce po po odprawie przy kiosku na lotnisku. Tam dokonujemy odprawy biletowej online, drukujemy kartę pokładową i w przypadku bagażu rejestrowanego nadajemy go przy tradycyjnym stanowisku odprawy, a jeżeli ów bagażu nie posiadamy, wówczas udajemy się ze swoim bagażem podręcznym prosto do kontroli bezpieczeństwa. Z kolei jeżeli nie odprawiliśmy się wcześniej w żaden z powyższych sposobów online, zostaje nam trzeci tradycyjny przy stanowisku odpraw. Tam jeżeli mamy bagaż rejestrowany, odbywa się odprawa biletowo-bagażowa, a jeżeli tylko mamy bagaż podręczny tylko odprawa biletowa. Sprawdzane są dokumenty, tj. dowód osobisty lub paszport (z wizą jeżeli jest taki wymóg) oraz bilet lub potwierdzenie rezerwacji. Na tej podstawie agent obsługi wydaje nam kartę pokładową oraz potwierdzenie nadania bagażu (o ile mamy bagaż rejestrowany). Karta pokładowa jest dokumentem, który uprawnia do dokonania zakupów w sklepach w strefie zastrzeżonej lotniska (zlokalizowanych za strefą kontroli bezpieczeństwa), czyli wolnocłowych oraz do wejścia na pokład samolotu. Potwierdzenie nadania bagażu rejestrowanego należy zachować, gdyż może okazać się niezbędne przy ewentualnej reklamacji bagażowej. Miejsce nadawania bagażu / odprawy bagażowej przy stanowisku check-in, nazywane jest też baggage drop-off. Odprawa przy stanowiskach check-in zaczyna się na ogół na 2 godziny, a w przypadku lotów transatlantyckich na 3 godziny przed rozkładową godziną odlotu. Z kolei kończy się na 45 minut przed planowaną godziną odlotu. Po odprawie biletowo-bagażowej należy udać się do stanowiska kontroli bezpieczeństwa. Lecąc poza strefę Schengen trzeba jeszcze przejść przez kontrolę dokumentów prowadzoną przez straż graniczną, a także kontrolę celną (jeżeli kraj do którego lecimy, nie jest z krajem naszego wylotu w unii celnej). Ostatnią czynnością przed wejściem na pokład (boarding) jest kontrola na wydzielonym stanowisku, tzw. bramce (gate / gatehouse). Trzeba tam stawić się o godzinie ustalonej przez przewoźnika i wpisanej na karcie pokładowej jako czas wejścia na pokład (boarding time). Ważne też, aby sprawdzić numer wyjścia (bramki). Po stawieniu się we wskazanym gate, podróżny przedstawia do kontroli kartę pokładową i dokument tożsamości. Następnie udaje się do samolotu w jeden z możliwych w danej sytuacji sposobów: 1. Pomostem pasażerskim, tzw. rękawem, gdy samolot jest zaparkowany bezpośrednio przy terminalu, 2. Autobusem płytowym (shuttle bus), gdy samolot stoi na płycie lotniska w oddaleniu od terminala, 3. Piechotą, gdy samolot stoi blisko terminala, lecz nie bezpośrednio przy terminalu.

 

ETAPY POSTĘPOWANIA PO PRZYLOCIE NA LOTNISKO DOCELOWE:

1.      Passport control / kontrola paszportowa (poza krajami non Schengen)

2.      Baggage reclaim (claim) / odbiór bagażu rejestrowanego z ruchomej taśmy (o ile taki posiadamy)

Po wyjściu z samolotu należy udać się do kontroli paszportowej (jeżeli jesteśmy w państwie NON SCHENGEN), czyli normalnie stajemy na kontrolowanej granicy państwowej. Następnie przechodzimy po odbiór bagażu do miejsca zwanego baggage reclaim (claim), o ile posiadamy bagaż rejestrowany. Jeżeli jesteśmy w państwie strefy Schengen i nie mamy ze sobą bagażu rejestrowanego, wówczas po wyjściu z samolotu możemy swobodnie opuścić lotnisko.

 

 

 

STATUSY LOTU NA LOTNISKOWEJ TABLICY ROZKŁADU:

ARRIVED / PRZYLECIAŁ

AT GATE (GATE OPENS) / BRAMKI OTWARTE

BAGGAGE IN HALL / BAGAŻ DO ODBIORU

BOARDING / WEJŚCIE NA POKŁAD

CANCELLED / ANULOWANY

CHECK-IN / ODPRAWA

DELAYED / OPÓŹNIONY

DEPARTED / ODLECIAŁ

ETA/ETOA/ESTIMATED / PLANOWANY PRZYLOT W MIEJSCE DOCELOWE

EXPECTED / OCZEKIWANY

FINAL CALL / OSTATNIE WEZWANIE

FLIGHT CLOSING / LOT ZAKOŃCZONY

GATE CLOSED / BRAMKI ZAMKNIĘTE

GATE CLOSING / ZAMYKANIE BRAMKI

GO TO GATE / IDŹ DO BRAMKI

LANDED / WYLĄDOWAŁ

LAST CALL / OSTATNIE WEZWANIE

ON-TIME / NA CZAS

PLEASE WAIT / PROSZĘ CZEKAĆ

SCHEDULED / ROZKŁADOWO

 

 

 

 

SŁOWNIK ANIGIELSKO-POLSKI:

 

AILERON – lotka

AIR / AERIAL – lotniczy, powietrzny

AIR BRAKE – hamulec aerodynamiczny

AIR TICKET – bilet lotniczy

AIR VENT – wentylacja, odpowietrznik

AIRCRAFT – lotnictwo

AIRLINE – linia lotnicza

AIRPLANE – samolot

AIRPORT – lotnisko, port lotniczy

AIRPORT BUS – autobus lotniskowy

AIRPORT TERMINAL – terminal lotniska

AIRWAY – droga lotnicza, linia lotnicza

AISLE (SEAT) – miejsce przy korytarzu w samolocie

ALLOWANCE (BAGGAGE) – limit bagażu

ARMEST – podłokietniki przy fotelu

ARRIVAL – przylot

ARRIVALS HALL – hala przylotów

ARRIVALS LOUNGE – hala przylotów

ARRIVED – przyleciał

AT A DUTY-FREE SHOP – w sklepie wolnocłowym

AT GATE – bramki otwarte

AT THE AIRPORT – na lotnisku

AVGAS – paliwo lotnicze

AVIATION FUEL – paliwo lotnicze

BACKTRACK – kołowanie aktywna drogą startową do progu pasa

BAGGAGE / LUGGAGE – bagaż rejestrowany

BAGGAGE CLAIM (RECLAIM) – miejsce odbioru bagażu rejestrowanego

BAGGAGE COMPARTMENT – luk bagażowy

BAGGAGE DROP-OFF – miejsce nadania bagażu rejestrowanego

BAGGAGE IN HALL – bagaż do odbioru

BAGGAGE TAG – potwierdzenie nadania bagażu

BOARD – pokład samolotu

BOARDING – wejście na pokład

BOARDING PASS (CARD) – karta pokładowa

BOOK – rezerwować, bukować

BOOKING – rezerwacja, bukowanie

BRACE (BRACE FOR IMPACT) – przygotować się na uderzenie

BUSINESS CLASS – klasa biznes

BY THE PLANE – samolotem (odbyć podróż)

CABIN – kabina

CABIN CREW – załoga samolotu

CANCELLED – anulowany

CAPTAIN – kapitan (pilot)

CARRY-ON – bagaż podręczny

CAVOK (CLOUDS AND VISIBILITY OK) – idealna do operacji lotniczych pogoda

CHANGE PLANES – przesiadać się do innego samolotu

CHARTER FLIGHT – lot czarterowy

CHECK-IN – odprawa

CHECK-IN DESK – stanowisko odprawy biletowo-bagażowej

CHECK-IN ONLINE – odprawa internetowa

CLIMB – wznoszenie, wzlot

COCKPIT – kokpit

CODE-SHARE – umowa między liniami lotniczymi na wzajemne używanie miejsc w swoich samolotach

COMPARTMENT – szafka nad głową w samolocie (ponad fotelami)

CONNECTING FLIGHT – lot z przesiadką

CONTROL TOWER – wieża kontroli lotów

CRASH LANDING – lądowanie awaryjne

CUSTOMS – kontrola celna

CUSTOMS CLEARANCE – kontrola celna

CUSTOMS CONTROL – kontrola celna

DECOMPRESSION – dekompresja

DELAYED – opóźniony

DEPARTURE – odlot, wylot

DEPARTURE HALL – hala odlotów

DEPARTURE LOUNGE – hala odlotów

DEPARTURED – odleciał

DEPRESSURISE – dehermetyzacja

DESCENT – zniżanie

DIRECT FLIGHT – lot bezpośredni

DOMESTIC TERMINAL – terminal krajowy

DROP sb OFF – odebrać kogoś, np. z lotniska

DUTY-FREE – wolnocłowy

DUTY-FREE SHOP – sklep wolnocłowy

DUTY-FREE ZONE – strefa wolnocłowa

ECONOMY CLASS – klasa ekonomiczna, turystyczna

ELEVATOR – ster wysokości

EMERGENCY EXIT – wyjście awaryjne

EMERGENCY LANDING – lądowanie zapobiegawcze (awaryjne)

ENGINE – silnik

ENGINE COWLING – osłona silnika

ESTIMATED – planowany przylot w miejsce docelowe

ETA – planowany przylot w miejsce docelowe

E-TICEKT – bilet elektroniczny

ETOA – planowany przylot w miejsce docelowe

EXCESS BAGGAGE – nadbagaż

EXPECTED – oczekiwany

EXTRA BAGGAGE – nadbagaż

FA (FLIGHT ATTENDANT) – steward, stewardessa

FASTEN SEAT BELTS – zapiąć pasy bezpieczeństwa

FF (FREQUENT FLYER) – osoba często podróżująca samolotem

FILL IN – wypełnić, np. formularz

FIN – płetwa

FINAL APPROACH – podejście do lądowania

FINAL APPROACH FLIGHT PATH – ścieżka podejścia

FINAL CALL – ostatnie wezwanie (do wejścia na pokład)

FIRST CLASS – klasa pierwsza

FIRST OFFICER – pierwszy oficer (pilot, drugi po kapitanie)

FLAP – klapa, płat

FLAP TRACK FAIRING – siłowniki klap (owiewki)

FLIGHT – lot

FLIGHT CLOSING – lot zakończony

FLIGHT DECK – kokpit

FLY – latać

FLYING – latający

FREIGHT HOLD – luk bagażowy

FUEL DUMP – zrzucanie paliwa

FUEL TANKS – zbiorniki paliwa

FUSELAGE – kadłub

GATE – bramka, miejsce kontroli dokumentów przed wejściem na pokład

GATE CLOSED – bramki zamknięte

GATE CLOSING – zamykanie bramki

GATE OPENS – bramki otwarte

GET OFF – wysiąść, np. z samolotu

GET ON – wsiąść, np. do samolotu

GLIDE – szybowanie

GO ABROAD – lecieć za granicę

GO-AROUND – odejście na drugi krąg, procedura przerwanego lądowania

HAND BAGGAGE– bagaż podręczny

HAND LUGGAGE – bagaż podręczny

HIGH SPEED AILERON – lotki dużych prędkości

HOLDING – procedura oczekiwania na lądowanie, inaczej krążenie

HORIZONTAL STABILIZER – statecznik poziomy

HUB – komunikacyjny węzeł lotniczy

IATA (INTERNATIONAL AIR TRANSPORT ASSOCIATION) – Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych

ICAO (INTERNATIONAL CIVIL AVIATION ORGANISATION) – Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego

ID CARD – dowód, dokument tożsamości

ILLEGAL GOODS – nielegalne towary

IMMIGRATION CONTROL – kontrola urzędu imigracyjnego

INTERNATIONAL ARRIVALS – przyloty międzynarodowe

INTERNATIONAL DEPARTURES – odloty międzynarodowe

JET FUEL – paliwo lotnicze

JET-LAG – zespół nagłej zmiany strefy czasowej i dolegliwości jej towarzyszące

KEROSENE – paliwo lotnicze

KRUEGER FLAPS – klapa noskowa Kruegera

LAND – lądować

LAND SIDE – strefa ogólnodostępna na lotnisku

LANDED – wylądował

LANDING – lądowanie

LANDING GEAR – podwozie

LANDING ROLL – dobieg

LAST CALL – ostatnie wezwanie (do wejścia na pokład)

LAYOVER – międzylądowanie

LFR (LOWEST FARE ROUTING) – najtańsza legalna taryfa na lot na danej trasie

LIFE JACKET – kamizelka ratunkowa

LONG-HAUL FLIGHT – lot długodystansowy

LOUNGE – hol

LOW SPEED AILERON – lotki małych prędkości

LOW-PASS – niski przelot nad pasem startowym przy specjalnych okazjach

MAAS (MEET AND ASSIST) – pasażer specjalnej troski, np. dziecko

MAIN LANDING GEAR – przednie podwozie

MCT (MINIMUM CONNECTING TIME) – minimalny czas potrzebny na przesiadkę

NAT (NORTH ATLANTIC TRACKS) – korytarze lotnicze nad Atlantykiem

NEON – naziemny koordynator lotu

NOSE – nos samolotu

NOSE GEAR – przednie podwozie

NO-SHOW – określenie pasażera, który nie pojawił się na czas przy bramce

ON THE BOARD – w samolocie (na pokładzie)

ON THE PLANE – w samolocie

ON-TIME – na czas

OPEN-JAW – bilet, w którym kierunek lotu w jedna stronę jest inny, niż wylotu w drugą

OVERBOOKED (FLIGHT) – przepełniony (lot)

OVERBOOKING – praktyka sprzedaży większej liczby biletów niż jest miejsc w samolocie

OVERHEAD – drobne bagaże nad głową

OVERHEAD LOCKER – półka na bagaż podręczny nad głową ponad fotelem

PASSPORT – paszport

PASSPORT CONTROL – kontrola paszportowa

PICK UP – odebrać, np. bagaż

PLANE – samolot

PNR (PASSENGER NAME RECORD) – kod referencyjny rezerwacji

PREMIUM CLASS – klasa premium (pierwsza i biznes)

PRESSURIZATION – presuryzacja

PROHIBITED ITEMS – zakazane przedmioty, np. ostre

PUSHBACK – wypchnięcie samolotu z miejsca postojowego

PUT sb SEAT BELTS ON – zapiąć pasy bezpieczeństwa

READING LIGHT – lampka do czytania

RE-BOOK – przebukować, zmienić rezerwację

RE-BOOKED – przebukowany, zmieniona rezerwacja

RE-BOOKING – przebukowanie, zmiana rezerwacji

REROUTING – przebukowanie, zmiana rezerwacji

REVERSE THRUST – odwracacz ciągu, odwrócony ciąg

ROTATE – prędkość rotacji, w czasie której samolot odrywa się od ziemi

ROTATION – rotacja

ROW – rząd (np. foteli w samolocie)

RUDDER – ster pionowy

RUNWAY – pas startowy

SCHEDULED – rozkładowo, zgodnie z rozkładem

SEAT BACK – oparcie siedzenia (fotelu)

SEAT BELTS – pasy bezpieczeństwa

SECURITY – kontrola bezpieczeństwa

SELF CHECK-IN – odprawa przy kiosku na lotnisku (de facto online)

SHUTTLE BUS – autobus lotniskowy

SLAT – slot, skrzela

SLOT – przedział czasowy, w którym samolot może wystartować, wylądować, etc.

SPOILER – spojler

STOPOVER – międzylądowanie

SUITCASE – walizka

TAIL PLANE – ogon samolotu

TAKE-OFF – start, startować

TAKE-OFF FLIGHT PATH – ścieżka wznoszenia

TAKE-OFF RUN – rozbieg

TAXI – kołowanie samolotu

TAXIING – kołowanie samolotu

TICKET – bilet

TOUCH DOWN – przyziemienie

TRANSIT – tranzyt

TRAY-TABLE – składany stolik przy fotelu

TRIM – trymer

TRIM DEVICE ON THE STICK – trymer steru wysokości

TROLLEY – wózek do przewozu bagażu

TURBULENCES – turbulencje

TURNOVER – rotacja

UM (UNATTENDED MINOR) – dziecko podróżujące samo i będące pod opieką FA na czas lotu

UNDERCARRIAGE – podwozie

VERTICAL STABILIZER – statecznik pionowy

VIP-LOUNGE – poczekalnia dla VIPów (klasy premium, biznes i pierwszej)

VIP-LOUNGE – specjalnie wydzielona strefa dla pasażerów biznes klasy

VISA – wiza

WIND SHEAR – uskok wiatru

WINDOW SEAT – miejsce przy oknie

WING – skrzydło

WINGLET – winglet

Piotr Żak – rocznik 1990, magister stosunków międzynarodowych (Uniwersytet Jagielloński) oraz magister amerykanistyki (Uniwersytet Jagielloński), oba tytuły uzyskane w 2014 roku. Zainteresowania naukowe: historia, dyplomacja, prawo międzynarodowe publiczne oraz teologia. Planowany doktorat w zakresie nauk społecznych, stricte stosunków międzynarodowych. W wolnych chwilach: podróże, fotografia przyrody oraz bieganie i jazda na rowerze. Członek Związku Strzeleckiego „Strzelec” Równość Wolność Niepodległość. Numer ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9145-2816.